ترك طاعات به خاطر ترس از ريا!

بدان كه بعضى از مردم از ترس اين كه مبادا ريا كارى شود، عباداتى را ترك مى‌گويند، و اين كار غلط و موافق خواست شيطان است. و بدان كه طاعات مربوط به تن آدمى كه نه به ديگران سر و كارى است، و نه در خود آن طاعات لذّت بدنى وجود دارد، مانند نماز، روزه و حجّ، سه نوع خطر ريا در آنهاست:

1- ريايى كه پيش از انجام عمل است كه از آغاز براى ديد مردم، اقدام مى‌كند و انگيزه دينى ندارد، شايسته است كه چنان عملى را ترك كند، چون معصيت است نه طاعت، زيرا كه به ظاهر طاعت است اما در باطن به خاطر جلب نظر مردم است، پس انسان بايد سعى كند انگيزه ريا را از خود دفع كند، و به خود بگويد، آيا از خدا شرم نمى‌كنى كه عمل را به خاطر او انجام نمى‌دهى، و به خاطر بندگان خدا انجام مى‌دهى و خود را مبتلا به رياكارى مى‌سازى، نفس را وادارد تا عمل را براى خدا انجام دهد، و به مجازات رياكارى و كفّاره آن نفس را وادارد تا براى خدا عمل كند و شروع كند.

2- براى خدا اقدام به عمل كند، امّا در آن بين ريا به سراغش بيايد، با اينكه در آغاز نيّت عبادت داشته است، نبايد عمل را ترك كند، زيرا با انگيزه دينى شروع كرده است امّا بايد خودش را وادارد تا ريا را ترك كند، و اخلاص را با همان روشى كه گفتيم تأمين كند، يعنى نفس را به ناپسندى ريا و پذيرا نشدن آن وادارد.