درمان بخل‌

بدان كه انگيزه بخل، دلبستگى به مال دنياست، و علاقه به مال، دو علّت دارد:

يك جهت علاقه به مال دنيا، دلبستن به خواستهايى است كه جز با مال دنيا و آرزوى دراز، دسترسى به آنها ميسّر نيست، زيرا انسان اگر بداند كه پس از اندك مدّتى مى‌ميرد، چه بسا كه نسبت به مال خود، بخل نورزد، زيرا آن مقدارى كه در يك روز، يا يك ماه و يا يك سال نيازمند است، چيزى نيست. و اگر، آدمى باشد، با آرزوى كم، اما اولادى داشته باشد، فرزندان جايگزين آرزوى طولانى او مى‌شوند، زيرا او، بقاى فرزندان خود را بمنزله بقاى خود مى‌داند و به خاطر آنها بخل مى‌ورزد، و به همين دليل است كه پيامبر خدا 6 فرمود:

فرزندان باعث بخل، و دورى از حقيقت و باعث ناآگاهيند، و اگر بر اينها، ترس از تنگدستى و كم اطمينانى به رسيدن روزى هم افزوده شود ناگزير، بخل زيادتر مى‌شود (1). جهت دوّم آن است كه خود مال را دوست دارد، بعضى مردم با اينكه مقدار كفايت براى باقيمانده عمرشان را دارند، در صورتى كه بر طبق جريان عادى هزينه زندگيشان بسنده كنند، و علاوه بر هزينه زندگى اموال زيادى دارند، به سنّ پيرى رسيده و فرزندى هم ندارند، اما با اين حال به خود اجازه نمى‌دهند كه زكاة بپردازند، يا موقع بيمارى خودشان را معالجه كنند، بلكه چنين كسى دلبسته و عاشق پول است و از داشتن پول و توانگريش لذت مى‌برد، و آنها را زير زمين‌