و حفظ آبرو، و به خدمت گرفتن ديگرى صرف شود: اما صدقه كه اجر و پاداشش بر كسى پوشيده نيست، زيرا كه صدقه باعث فرونشاندن خشم پروردگار است و فضيلتهاى صدقه مشهور است و در باره آن سخن را به درازا نمى‌كشيم.

اما جوانمردى، يعنى صرف كردن مال براى ثروتمندان و اشراف در مهمانى و هديه و كمك و نظاير اينها كه اينها را صدقه نمى‌گويند، بلكه صدقه همان است كه به نيازمندان داده مى‌شود، جز اينكه اين كارها نيز از جمله فايده‌هاى دينى مال است زيرا بدين وسيله انسان برادران و دوستانى به دست مى‌آورد، و كسب فضيلت و سخاوت مى‌كند و به جمع سخاوتمندان مى‌پيوندد، بنا بر اين جز آن كه كار نيك انجام داده و راه جوانمردى و فتوّت را پيموده، به صفت بخشندگى موصوف نمى‌شود، و اين صفت نيز داراى اجر و ثواب فراوان است، اخبار زيادى در زمينه هدايا، مهمانيها و وليمه دادن، بدون شرط فقر و تنگدستى در مورد مصارف آنها، رسيده است.

اما حفظ آبرو، مقصود صرف مال در راه دفع بدگويى و هجو شاعران، و بدگويى نادانان و برطرف كردن شر آنها و بريدن زبانشان، كه اين نيز- با وجود فايده دنيوى- از بهره‌هاى اخروى است. رسول خدا 6 مى‌فرمايد: هر مالى كه انسان بدان وسيله آبروى خود را حفظ كند، صدقه است (10). چرا صدقه نباشد، در صورتى كه غيبت‌كننده را از گناه غيبت باز مى‌دارد، و از زخم زبان دشمن كه باعث ناراحتى و انتقام‌جويى خارج از حدّ شرعى مى‌گردد، انسان را حفظ مى‌كند.

اما به خدمت گرفتن ديگرى، به اين ترتيب است كه انسان براى فراهم آوردن وسايل بسيارى از كارها به ديگران نياز دارد، زيرا اگر خود بعهده گيرد، وقتش ضايع مى‌شود و سلوك راه آخرت با فكر و ذكر كه بالاترين مقام سالكان است، غير ممكن مى‌شود، و كسى كه تهى دست است، لازم است تا خود كارهاى‌