بدان كه مشهور ميان اصحاب آنست كه اگر بيمارى داشته باشد كه شعور نداشته باشد مانند بيهوش يا مرضى كه ضبط خود نتواند كرد چون اسهال: ديگرى به نيابت ايشان مى‌كند و اگر عذر مرجو الزوال باشد صبر مى‌كند شايد خوب شود و خود تواند كرد و الا نايب از جهة او مى‌كند و احاديث صحيحه بسيار بر اين معنى وارد است‌

(و قدر روى معاوية بن عمّار عنه صلوات اللَّه عليه رخصة فى الطّواف و الرّمى عنهما)

و بتحقيق كه وارد شده است بعنوان رخصت به اسانيد صحيحه از آن حضرت صلوات اللَّه عليه و در طواف و رمى از جانب كسير و مبطون، و ممكن است كه مراد از كسير كسى باشد كه از شتر افتاده باشد و بدنش مجروح باشد و خوف تلويث مسجد بوده باشد يا آن كه عاجز باشد از حركت و در مبطون كه خوف نجس شدن مسجد باشد ظاهر است و از اين جهت رخصت ناميده است كه اصل آنست كه افعال را خود به جا آورد و چون فى الجمله اختيارى هست كه خود توانند كرد نيابت بر سبيل رخصت است‌

(و قال فى الصّبيان يطاف بهم و يرمى عنهم)

و در صحيح به اسانيد متكثره منقولست از معاويه كه آن حضرت صلوات اللَّه عليه فرمودند در اطفال كه ايشان را دوش مى‌كنند و بر دور كعبه مى‌گردانند و از جانب ايشان رمى جمار مى‌كنند يعنى اولياء ايشان مانند پدر و جد يا هر مؤمنى ولى مؤمن است چنانكه فرموده است حق تعالى شانه كه مؤمنان بعضى از ايشان ولايت دارند بر بعضى و اين حديث در صورتى است كه اطفال مميّز نباشند و الا ايشان را به عبادت و افعال حج مى‌دارند چنانكه خواهد آمد إن شاء اللَّه تعالى‌