گاه حجة الإسلام باشد و ممكن است كه در خصوص حج تلفظ به نيّت مستحب باشد بخلاف ساير عبادات چنانكه گذشت در نيّت احرام‌

(و روى عن البزنطىّ انّه قال سأل رجل ابا الحسن الاوّل صلوات اللَّه عليه عن الرّجل حجّ عن الرّجل يسمّيه باسمه قال انّ اللَّه لا يخفى عليه خافية)

و به اسانيد صحيحه منقولست از احمد كه گفت شخصى سؤال كرد از حضرت امام موسى كاظم صلوات اللَّه عليه از شخصى كه به نيابت حج كند آيا واجبست كه نام منوب عنه را ببرد و ذكر كند حضرت فرمودند كه هيچ پنهانى نزد حق سبحانه و تعالى مخفى نيست يعنى او مى‌داند كه قصد او نيابت آن شخص است و مدار بر نيّت است، و از اين حديث و امثال آن ظاهر مى‌شود كه نيت مى‌بايد، و ليكن تلفظ به نيّت واجب نيست و هر جا كه وارد شده است تلفظ بر سبيل استحبابست.

و منقول است مرسلا كه از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه عليه سؤال كردند از شخصى كه مالى به شخصى دهد كه از جهة او حج سنت كند و آن شخص حجرا از جهة خود كند حضرت فرمودند كه حج از جهة صاحب مال است. ممكن است كه حمل كنيم بر آن كه نايب خيال كرده باشد كه زر را داده است كه از جهة خود حج كند و چنين كرده باشد و يا آن كه چون صيغه نگفته‌اند گمان كرده باشد كه از جهة خود كردن بهتر است يا مى‌بايد كه از جهة خود بكند و حق سبحانه و تعالى به آن شخص ثواب خواهد داد و جاهل معذور باشد

(و روى مثنّى بن عبد السّلام عن ابى عبد اللَّه صلوات اللَّه عليه فى الرّجل يحجّ عن الانسان يذكره فى المواطن كلّها قال ان شاء فعل و