بهتر خواهد بود اگر چه ظاهرا در كار نباشد و اللَّه تعالى يعلم.

[هر گاه جنبى سر به آب فرو برد يك مرتبه‌]

(قال الحلبيّ و حدّثنى من سمعه يقول اذا اغتمس الجنب فى الماء اغتماسة [يا اذا ارتمس الرّجل ارتماسة چنانكه در بعضى از نسخ بود] واحدة اجزاه ذلك من غسله)

حلبى گفت كه حديث كرد مرا كسى كه از آن حضرت صلوات اللَّه عليه شنيده بود و كلينى و شيخ بسند كالصحيح از حلبى روايت كرده‌اند كه گفت كه من از آن حضرت صلوات اللَّه عليه شنيدم كه مى‌فرمودند كه هر گاه جنبى سر به آب فرو برد يك مرتبه يعنى به زودى كه دفعه عرفى صادق آيد، يا آن كه يك مرتبه سر فرو بردن كافى است اگر چه سه مرتبه بهتر است آن سر فرو بردن از غسل او كافى است.

و عبارت كلينى و شيخ‌ اذا ارتمس الجنب ارتماسة است و معنى يكيست و منافاتى نيست ميان دو حديث حلبى زيرا كه ممكن است كه اول حديث را از راوى آن حضرت شنيده باشد و بعد از آن حضرت.

و شيخ بسند صحيح از زراره از حضرت امام جعفر صادق صلوات اللَّه عليه روايت كرده است كه فرمودند كه اگر شخصى يك مرتبه سر به آب فرو برد مجزيست او را از غسل هر چند دست به بدن خود نمالد و شك نيست كه غسل ارتماسى صحيح است اگر چه ظاهر اخبار آنست كه اصل در غسل ترتيبى است.

و شيخ مفيد عليه الرحمه مكروه مى‌داند در مانند حوض و غدير خورد غسل ارتماسى كردن را اگر چه زياده از كر باشد چون حضرات سيد المرسلين، و ائمه معصومين صلوات اللَّه عليهم هميشه غسل ترتيبى مى‌كرده‌اند.

و در حديث صحيحى وارد شده است كه محمد بن اسماعيل به خدمت حضرت ابو الحسن على بن موسى الرضا صلوات اللَّه عليه نوشت كه كوهائى كه از آب باران يا چاه جمع مى‌شود و مردمان از آنجا استنجا مى‌كنند و در آنجا غسل مى‌كنند، چونست؟ حضرت فرمودند در جواب كتابت كه تا ضرور نشود از