نعل عربى كه در مدينه مشرفه و اطراف آن مى‌بوده است و حال نيز هست يك تسمه در طول پا دارد و از بالا بسته مى‌شود و آن تسمه در ميان انگشت مهين و ما بعد او در مى‌آيد و در اين صورت استيعاب عرضى ساقط مى‌شود و منافات با استيعاب طولى ندارد. و جمعى نقل اجماع كرده‌اند بر آن كه استيعاب طولى مى‌بايد و اگر چه به يك انگشت باشد بخط غير مستقيم از سر انگشتان تا كعبين، و اگر اعم باشد نعلين از آن چه مذكور شد و از نعل بصرى كه دو تسمه در عرض دارد استيعاب طولى نيز ساقط مى‌شود و معلوم نيست كه در زمان حضرات ائمه معصومين صلوات اللَّه عليهم نعل بصرى بوده باشد پس احوط آنست كه اگر مسح كشند بر روى نعل بصرى نكشند و اگر كشند انگشت به زير تسمه كنند تا خط طولى به همرسد.

و ليكن احاديث وارد شده است كه مسمى كافيست والى الكعبين كه در قرآن واقع شده است بنا بر اين بيان غايت محل مسح است نه غايت مسح چنانكه در مرفقين گذشت، و ميان كعبين و مرفقين فرق هست زيرا كه در كعبين باى تبعيض در مضاف او مقدر است يعنى مسح كنيد بعضى از پاها را تا كعبين، بخلاف يدين كه اغسلوا بر سر او درآمده است يعنى دستها را تمام بشوييد تا مرفقين و ليكن احوط آنست كه كل پشت پا را مسح كند چنانكه خواهد آمد.

[وضوى حضرت رسول خدا 6 يك بار يك بار بود]

(و قال الصّادق صلوات اللَّه عليه و اللَّه ما كان وضوء رسول اللَّه 6 الّا مرّة مرّة)

حضرت صلوات اللَّه عليه فرمودند و قسم ياد كردند به خدا كه نبود وضوى حضرت رسول خدا 6 مگر يك بار يك بار يعنى هر عضوى را يك بار مى‌شستند و اعضاى مسح را يك بار مسح مى‌كشيدند.

بدان كه اين عبارت را كلينى و شيخ رضى اللَّه عنهما باسم على صلوات اللَّه عليه ذكر كرده‌اند كه‌

و اللَّه ما كان وضوء على صلوات اللَّه عليه الّا مرّة مرّة