برطرف شدن اسباب، توجه دل تنها به يكجهت
خواهد بود، و لذا آرام مىگيرد و با ذكر خداوند مطمئن مىگردد، همانگونه كه خداوند
مىفرمايد: الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ
قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ.[1]
[نشانه صدق]
همچنين از ديگر نشانههاى صدق اينكه اگر وى از كسى حاجتى خواست و او
اجابت نكرد، دلگير نشود، بلكه حالش آنگونه كه آن عارف به يكى از حكام نوشته است،
باشد. او در نامه خود براى مطالبه بخشى از آنچه خداوند به امانت در اختيار آن حاكم
قرار داده بود، نوشت: «اگر [آنچه را خواستم] به من بدهى، خداوند داده است؛ و اين
خير را به دست تو جارى ساخته است؛ و اگر به من ندهى، خداوند مانع شده است و تو را
تقصيرى نيست. بهره خويش را از دنيا فراموش مكن؛ نيكى كن، همانگونه كه خداوند به تو
احسان نموده است». كسىكه چشم را به مسبب الاسباب دوخته است و ديگر اسباب را
ابزارى در اختيار او مىبيند، از آنها دلگير نمىشود و بر آنها خشم نمىگيرد.
[لزوم سپاسگزارى از بندگان خدا]
آرى، بايد حق واسطه خير را ادا نمود، و به بهانه اينكه واسطه ابزارى
در دست خداوند است، اين حق ساقط نمىگردد؛ زيرا خداوند، كه صاحب حقيقى احسان
[1] - رعد/ 28: آنها كه به خدا ايمان آورده و دلهاشان
به ياد خدا آرام گيرد،[ مردم!] آگاه شويد كه تنها ياد خدا آرامبخش دلهاست.