مى‌گردانيد و انگشت بر زمين مى‌زد. آنگاه گفت: خ نه چنان است كه گفتى، بلكه شما قومى بوديد كه آنچه خدا بر شما حرام گردانيده بود و حلال گردانيده بود و حلال كرديد و بر آنچه ملك شما بود ظلم كرديد. سپس، به سبب گناهان خداى عز و جلّ سلب عزّت از شما كرد و بسيار عذابها باشد كه هنوز مانده باشد و مى‌ترسم كه بر شما عذاب نازل شود و شما در بلاد من باشيد و عذاب شما ما را نيز دريابد. با شما و ضيافت سه روز مى‌باشد هر توشه و زادى كه احتياج داريد بگيريد و از اين ولايت برويد خ.»

ديگر از اسباب زوال ملك، آن است كه پادشاه به خود تغيير راه دهد، يعنى اخلاق و اعمال خيرى كه داشته باشد تغيير دهد؛ چنانچه متواضع باشد تغيير دهد و متكبّر شود يا صدقات و خيرات داشته باشد قطع كند يا با رعايا عدل و حسن سلوك داشته باشد به آن تغيير راه دهد و على هذا القياس، خداى عز و جلّ در قرآن مجيد فرموده: ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلى‌ قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ‌[1] يعنى: «خداى عز و جلّ تغييردهنده نيست نعمتى را كه بر قومى انعام كرد، تا آنكه تغيير دهند ايشان آنچه به انفس ايشان است».

اين است آنچه غرض به ذكر آن در مقدمه متعلق بود و من بعد متوجّه مباحث قسمين كتاب مى‌شويم و در اين مقدّمه [مى‌آيد] تفصيل بعضى اسباب كه اكثر اوقات باعث اختلال و زوال رونق ملك مى‌شود، و بر سلاطين و ملوك لازم است حفظ اين قوانين كردن و از آن آفات احتراز لازم دانستن. اميد از كرم واهب ذو الجلال و كريم متعال آن است كه ذات بى‌مثل و مانند اين پادشاه عاقل عادل خيّرنواز شريرگداز پاك نهاد نيك اعتقاد ملك سيرت قدسى سريرت معدلت شعار نصفت آثار رحيم مشفق را از آفات و خطرهاى روزگار در حفظ و امان خود داشته، سايه معدلت پيرايه دولت سلطنت آن عالى حضرت را بر مفارق عالميان تا ظهور دولت صاحب الزّمان مستمر و بر دوام بدارد؛ بحقّ الحقّ و أهله.

[1] - انفال: 53.