خرد كننده، و گذراندن ساليان متمادى در گرماى سوزان نجف، و تنفّس عَجِّه‌ها و بادهاى مسموم كه طبقات رَمْل و ماسه بادى را از زمين بر ميدارد و بر روى هوا حمل ميكند و آسمان را غبار آلود و مانند شب سياه تاريك مى‌نمايد، و با زندگى در سردابهاى عميق چهل پلّه‌اى و بيست و پنج پلّه‌اى و دوازده پلّه‌اى بسر ميبريد و تحصيل علم مى‌كنيد تا متخصّص و مجتهد و فيلسوف و مفسّر و محدّث و اديب بارع گرديد؟!

شما در خانه‌هاى خود بنشينيد و از راه توسّل به امام زمان كسب اينگونه علوم را بنمائيد! بسيار بهتر و ساده‌تر و آسانتر است. آيا علوم باطنيّه و عقائد و معارف و اخلاق، و كريوه‌هاى صعب العبور عالم توحيد، و نشان دادن منجيات و مهلكات راه و ارائه طرق تسويلات شيطانيّه و كيفيّت تخلّص از آن، و شناخت حقيقت ولايت و درجات و مراتب توحيد در ذات و اسم و صفت و فعل و أمثالها مهم‌تر است، يا خواندن صرف و نحو و ادبيّات و فقه و تفسير و حكمت؟! همه ميگوئيد: آنها مهم‌تر است، زيرا تمام سعادت و تمام شقاوت انسان به آنها وابسته است.

در اينصورت مى‌پرسيم: چگونه از امام زمان، كار در اين امور غير مهمّه و اين علوم ظاهرى و سطحى بر نمى‌آيد، و براى آن شما مدرسه‌ها و مسجدها و كتابخانه‌ها مى‌سازيد و رنج سفرهاى خطيره را بر خود مى‌كشيد، و امّا از او در آن امور أهمّ و أدَقّ و أعظم كار ساخته است، و بدون هيچ سبب و وسيله‌اى شما بدان فائز ميگرديد! هيچ چاره‌اى نداريد كه يا بايد بگوئيد: در هر دو جا كارى از امام زمان ساخته نيست، و يا در هر دو جا ساخته است؟!

امّا حلّ مسأله اينست كه: همه امور و شؤون بدست مبارك اوست، ولى اين امر، سنّت اسباب را تعطيل نمى‌كند؛ همچنانكه همه امور بدست خداست و اين مستلزم تعطيل سلسله اسباب و