سرمايه‌هاى حياتى و واقعى ما بوده‌اند؛ و وزنه‌ها و استوانه‌هاى علم و ادب و توحيد و معرفت مى‌باشند كه اگر قبرشان نابود و گمنام شود، و اثرشان از ميان برود، و تردّد و رفت و آمد مردم بر سر مزارشان به عنوان توسّل و استفاده از نفوسشان برداشته شود، ديگر روح و معنويّتى، و طهارت و صفائى در ميان ما نخواهد بود.

زيارت قبور بايد انسان را به ياد آخرت و انعدام عالم طبيعت بيندازد، تا انسان در اين دنيا عنان گسيخته نگردد. باغ و سبزه و آب و فوّاره، از حُظوظ و تمتّعات دنيوى است. اين همه بيابانهاى وسيع را تبديل به آنها كنيد، كسى جلوگير آن نيست؛ امّا بر گور پدران و مادران درخت نشاندن، غفلت از واقعيّت و حقيقت است. چه اشكال دارد كه قبرستان هم در داخل شهر باشد؟ در هر محلّه‌اى يك قبرستان اختصاصى آنجا باشد، تا مردم ياد مرگ را از خاطر نبرند و پيوسته در ذهنشان مجسّم باشد. آن مرگى كه واقعيّت دارد و بخواهيم يا نخواهيم به سراغ ما مى‌آيد.

ما هنگامى به اسلام واقعى نزديك مى‌شويم كه همه چيزمان نزديك شود. سياست ما وقتى عين ديانت ما ميگردد كه رابطه ميان جسممان با روحمان، دنيايمان با آخرتمان، ظاهرمان با باطنمان، حياتمان با مرگمان، و بالاخره تمام جهاتمان يكى گردد. ما بايد درست به اصول و مَمشى و مجراى اسلام نظر كنيم، و ببينيم كه زيارت اهل قبور و ياد مرگ كردن، عين دستورات عملى و اسلامى ماست.

در آنصورت از شدّت طغيان نفس امّاره ما مى‌كاهد، و جنايات در جامعه با ضريب قابل توجّهى افت ميكند. و امّا اگر به پيروى دنياپرستان، حاضر نباشيم نامى از پدر مرده خود ببريم، يا گور او را در نقطه‌اى بعيد قرار دهيم كه فرسخها بايد طىّ كنيم تا بدان برسيم، و بالنّتيجه آنها را از خود و خود را از آنها ببُريم، و