به خود نسبت دهد. و اصولًا معنى ترقّى و صعود، غيرِ از دست دادن شوائب هستى، و خلوص و اخلاص در راه خداوند، و پيمودن درجات و مراتب فناء فى الله چيز دگرى نمى‌باشد؛ و جز تحقّق به حقيقت معنى عبوديّت محضه و سجده مطلقه و خاكسارى بدون قيد، چيز ديگرى نيست.

اولياى خدا، اسماء كلّيّه الهيّه هستند و كار خلاف نمى‌كنند

ولايت به معنى حائز شدن صفات خداوندى بالاستقلال و با عزّت شخصيّه نيست. اين فرض ثبوتاً و اثباتاً غلط است. و نيز به معنى مشاركت و مساهمت با صفات وى نيست. اين نيز ثبوتاً و اثباتاً غلط است.

معنى ولايت، عبوديّت صرفه و محو و نيست شدن در ذات خداست‌

ولايت به معنى عبوديّت محضه در برابر ربوبيّت مطلقه اوست. به معنى ذلّت محضه در برابر عزّت مطلقه اوست. و ولايت مطلقه و كامله و تامّه، به معنى تحقّق جميع مراتب عبوديّت و اندكاك و فناى محض در ذات أقدس اوست. و ولايتهاى مقيّده و جزئيّه به معنى تحقّق بعضى از مراحل عبوديّت و اندكاك در فعل و يا اسم و صفت، و يا اندكاك اجمالى و موقّتى در ذات او است كه هنوز به مرحله فعليّت تامّه نرسيده و از مراحل قوّه و استعداد بطور كامل عبور نكرده است.

در اينصورت ولىّ خدا كه به ولايت تامّه متحقّق است، خواست و طلب و اراده و اختيارى از خود ندارد. آنچه در وى از خواست و طلب و اراده و اختيار مشهود است، عين صفات و أسماء خداوند است كه در او ظهور نموده است. عين شعاع و نور خورشيد است كه در آب صافى و يا در آئينه منعكس شده است. اين معنىِ درست و صحيح است در باب ولايت.

فلهذا ائمّه عليهم السّلام كه داراى مقام ولايت مطلقه و كلّيّه هستند، به معنى آن نيست كه هر چه بخواهند از نزد خودشان، گرچه جدا و مُنحاز از خواست خدا باشد، مى‌توانند انجام دهند؛ و به معنى آن نيست كه مشابه و مماثل خواست خدا در خود خواستى دارند و به اعطاءِ خدا به ايشان بطور