مقامات، و كمالات، و شدّت عبوديّت، و حرص مُفرِط در احترام به شريعت را بقدرى در ايشان قوى ديده‌ام كه شايد در بعضى از جاها به نظر حقير زياده روى هم به نظر مى‌آمد. (آنگاه براى ايشان چند قضيّه و واقعه را مفصّلًا حكايت نمودم.)

تمام اين مطالب منقوله از ايشان كذب محض است. اوّلًا: مرحوم آقاى انصارى جدّاً با طريقه صوفيان مخالف است؛ و آن راه را راه ترقّى و قوّت نفس ميداند، نه راه فناى نفس. ايشان صريحاً ميفرمايند: راه تكامل بجا آوردن أعمال تقرّبى است، خواه ظهور داشته باشد يا نداشته باشد.

آرى معلوم است كه در عرف عوامّ و درس خوانده‌هاى بى سواد ما، هر كسى را كه نمازهاى نافله را بخواند ليليّه و نهاريّه، و سجده طويله بجا بياورد، و دنبال حلال برود، و جدّاً از مجالس لهو و غيبت و دروغ و أمثالها اجتناب كند، و قدرى براى اصلاح خود از عامّه مردم دنياپرست كناره بگيرد، وى را صوفى خوانند. و اين نيست مگر از شقاوت و بخت برگشتگى واعظان غير متّعظ، تا چه رسد به عوامّ.

مگر مرحوم آخوند ملّا حسينقلى همدانى را در نجف صوفى نخواندند؟! مگر مرحوم حاج ميرزا على آقا قاضى را صوفى نشمردند؟! مگر مرحوم حاج شيخ محمّد حسين اصفهانى كمپانى را صوفى نشمردند، و رساله مطبوعه او را در مطبعه بدين تهمت آتش نزدند؟! مگر مرحوم حاج ميرزا جواد آقاى تبريزى ملكى را صوفى نگفتند؟! عزيز من به اين حرفهاى مغرضين و معاندين و دنياپرستان گرچه در لباس اهل علم باشند نبايد گوش فرا داد! و إلّا كلاهت تا روز قيامت در پس معركه خواهد ماند

! ثانياً: اعاظم از علماى همدان همچون آقاى حاج شيخ هادى تألّهى، و آقاى آخوند ملّا على معصومى همدانى، و أمثالهما ايشان را به قدس و ورع‌