در بعضى از سفرها به بزرگى برخوردم كه سيمايش به سيماى عارفان مى‌ماند. با او همراه شده در عرض طريق بدو گفتم: «كيف الطريق إلى الله»؟ راه به سوى خدا چگونه است؟

گفت: «لو عرفت الله لعرفت الطريق». اگر او را يافته بودى راه به سوى او را نيز آگاه مى‌شدى.

پس گفت: اى مرد سالك! بگذار و دور كن از خود خلاف و اختلاف را.

گفتم: علما را چگونه خلاف و اختلافى خواهد بود؟ چه آن‌ها مؤيد از جانب حقند.

گفت: چنين است كه مى‌گويى الا فى التجريد التوحيد.

بدو گفتم: معناى اين جمله چيست؟

گفت: «فقدان رؤية ما سواه لوجدانه». با بودن او غير را نديدن.

كه منظور از اين جمله نفى هر معبود باطل و مقيد بودن به طاعت و عبادت حق است.

بدو گفتم: «هل يكون العارف مسرورا»؟ آيا عارف را خوشحالى هست؟

جواب داد: عارف را با اتصال به خدا اندوه هست؟

گفتم: «أليس من عرف الله طال همه»؟ نه اين است كه هركس او را شناخت دچار اندوه هميشگى مى‌گردد؟

گفت: «من عرف زال همه». هركس او را شناخت اندوهش براى هميشه برطرف مى‌شود كه اهل معرفت را [لا خوف عليهم و لا هم يحزنون‌][1].

گفتم: «هل تغير الدنيا قلوب العارفين»؟ آيا دنيا دل‌هاى عارفان را تغيير و تحول مى‌دهد؟

[1] -بقره( 2): 262.