4- زلل: انداختن «ميم» از اول و هردو سبب از آخر مفاعيلن تا «فا» باقى بماند. و «فع» بجاى آن بگذارند.

5- خبن، انداختن ساكن است از سبب خفيف در اول افاعيل. به اين ترتيب مستفعلن ميشود متفعلن و بجاى آن مفاعلن ميگذارند و همچنين فاعلاتن ميشود فعلاتن و مفعولات ميشود معولات و بجاى آن مفاعيل ميگذارند.

6- طى، انداختن چهارمين حرف ساكن است. مستفعلن ميشود مستعلن و بجاى آن مفتعلن ميگذارند و همچنين مفعولات ميشود مفعلات آنگاه بجاى آن فاعلات گذاشته ميشود.

7- قبض، انداختن پنجمين حرف ساكن است. بدين ترتيب مفاعيلن ميشود مفاعلن.

8- شتر، اجتماع خرب و قبض است چنانكه مفاعيلن بصورت فاعلن درآيد.

9- كف، انداختن حرف ساكن از سبب آخر ركن است. مفاعيلن ميشود مفاعيل و فاعلاتن ميشود فاعلات.

10- قصر، انداختن ساكن از آخرين سبب ركن است با ساكن كردن حرف متحرك آن چنانكه فاعلاتن ميشود فاعلات و سپس از باب تخفيف ميشود فاعلان، فعولن ميشود فعول.

11- حذف، انداختن سبب آخر از ركن است به اين ترتيب فعولن ميشود فعل، فاعلاتن ميشود فاعلن، مفاعيلن ميشود مفاعى كه بجاى آن فعولن ميگذارند و هرگاه مفاعى بصورت مفاع (فعول) درآيد زحاف آنرا، هتم مينامند.

12- قطع، انداختن ساكن آخر از وتد آخر ركن است با ساكن كردن متحرك آن، چنانكه مستفعلن ميشود مستفعل و بجاى آن مفعولن ميگذارند.

13- وقف، ساكن كردن حرف آخر مفعولات ميباشد در نتيجه ميشود مفعولات (چون در تقطيع تاء ساكن آخر را به «نون» بدل ميكنند مفعولات ميشود مفعولان).

14- كسف، چنان است كه حرف ساكن چهارم و حرف آخر مفعولات هردو بيفتد و بصورت فاعلن درآيد.

15- گاهى از فعولن حرف اول مى‌افتد و سبب آخر هم حذف ميشود. در نتيجه «عو» باقى ميماند و بجاى آن «فع» ميگذارند. افتادن حرف اول از فعولن، ثلم نام دارد

16- گاهى از مفعولات دو سبب اول و حرف آخر مى‌افتد و بصورت «لا» در مى‌آيد و بجاى آن «فع» ميگذارند رويهم اين تغييرات بنام نحر ناميده ميشود.

17- قطف، آن است كه در بحر وافر از مفاعلتن «تن» را بيندازند و لام آن را ساكن كنند و بجاى آن فعولن بگذارند.

18- گاهى الفى پيش از حرف ساكن سبب آخر ركن مى‌افزايند و اين تغيير را «اسباغ» نام ميگذارند فى المثل فعولن ميشود فعولان. گاهى هم يك سبب به ركن اضافه ميكنند و اين‌