(96) از نفس‌پرور هنرپرورى نيايد ...

______________________________ (484)- نفس‌پرور: كسى است كه در بند شهوات باشد. در اين بيان، شيخ دو مقدمه آورده است و نتيجه را بر عهده شنونده گذاشته تا بدانند كه نفس‌پرور، براى سرورى و سيادت شايسته نيست.

(485)-

مثنوى بر وزن شماره 3

(486)- بسيارخوار: با بسيار- خوار، جناس مرفّو دارد يعنى كسى كه بسيار بخورد بسيار خوار و ذليل است. در اين مصراع ممكن است لفظ اول بمعنى بسيار زبون باشد و مسند بر مسند اليه مقدم گردد تا بر تأكيد بيشترى دلالت كند.

(487)- چو گاو ار همى بايدت فربهى ...: اين بيت متضمن دو تشبيه است:

اگر مثل گاو خواهان فربهى باشى بايد مانند خر، تن بزير بار دهى.

(97) در انجيل آمده است ...

(488)- انجيل: كتاب آسمانى مسيح است و در اصل «اوانژليوم» بوده بمعنى بشارت.

مراد اين است: خداوند به انسان ميفرمايد: اگر ترا توانگر سازم، به مال مشغول ميشوى و از من دور ميمانى و اگر به فقر گرفتارت كنم، غمين و تنگدل مينشينى. پس در هردو حالت مجال عبادت كجا برايت ميماند و كى ميخواهى به شيرينى ذكر و ياد من بهره‌مند شوى».

اين‌چنين عبارت، در اناجيل ديده نميشود و مضمون شماره 26 از باب بيست و سوم از كتاب امثال سليمان است و نزديك به اين معنى، مطالبى در سفر تثنيه و سفر لاويان نيز به چشم ميخورد.

گويا شيخ اجل، در كتب اخلاقى ديگر، اين مطلب را تحت عنوان «جاء فى الانجيل»، ديده باشد.

(489)-

قطعه بر وزن شماره 7 با قافيه مردف.

(490)- ريش: در اينجا مجازا بمعنى مجروح است.

(491)- سرّاء: خوشحالى.

(492)- ضرّاء: بدحالى و سختى.

سراء و ضراء مأخوذ است از قرآن مجيد سوره ال عمران آيه 134.

الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَ الضَّرَّاءِ

(98) ارادت بيچون، يكى را از تخت شاهى فرود آرد ...

(493)- بيچون: صفت خداى تعالى، هم، به اعتبار آنكه در افعال او چون و چرا نيست‌