نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 620
از افراد بشر ظاهر ميگردد و برده گرفتن اسير
را جانشين كشتن او قرار ميدهند و چون تعداد بردگان نزد عدهاى از افراد، زياد
ميشود آن افراد به فروش آنان دست ميزنند. دزدان دريايى هم، افراد آزاد را كه از
جهتى قابل معامله تشخيص ميدادند ميربودند و بمعرض فروش درمىآوردند.
در يونان، شخص آزاد در مواردى خصوصا در برابر اداى دين، ميتوانست خود
يا- فرزند خويش را بفروشد. طرز رفتار با بردگان در يونان زياد سخت نبوده و عتق و
مكاتبه و وصيت به آزاد كردن بندگان در يونان سابقه دارد و حتى بموجب قانونى خاص،
يونانى نميتوانست مرد يونانى را بنده خود سازد و اگر برحسب جريان معامله، چنين
امرى اتفاق مىافتاد، آن بنده آزاد ميشد معهذا براى قتل و زجر دادن به بندگان كيفر
شديدى وجود نداشت. در روم مسئله بردگى بيشتر اهميت يافت و شدت عمل مولايان رومى
نسبت به بردگان خود، معروف است و آن رسم از روم به نواحى ديگر، سريان يافت منتهى تا
حدى آيين مسيح از زجر و خشونت بسيار مانع گرديد و تحرير و عتق و مكاتبه و تدبير در
دين اسلام موجب آن شد كه افرادى از ملل مغلوب يا اقوامى نيمه متمدن در خانوادههاى
مسلمانان تربيت شوند و بنحوى از انحاء، آزاد گردند. چنانكه عده بسيارى از غلامان
ترك در تشكيلات اسلامى به امارت و سلطنت رسيدند اما از كنيزان غالبا بعنوان خدمت
در خانه استفاده ميشد و گاهى كنيزان از مولاهاى خود داراى فرزند ميشدند و چون در
اسلام بين انواع فرزندان هيچگونه تفاوتى نبود، پسران اين كنيزان گاهى بواسطه بالا
بودن سطح تربيت مادران خويش بر ديگر فرزندان مولى، برترى مييافتند چنانكه مأمون
خليفه عباسى يكى از آنها است. بيگمان مادران چنين فرزندان به آزادى و حريت، حتى به
برترين مقامات اجتماعى زنان، ترقى مييافتند. در قرن هجدهم انتقادات بسيار شديد
عليه رسم بردگى و بندهفروشى از طرف نويسندگان بزرگ منتشر شد و در قوانين انقلاب
فرانسه كه در سال 1794 مدون و در 1804 بوسيله ناپلئون بناپارت موشح شد، بردگى لغو
گرديد لكن عملا معاملات بردهفروشى همچنان جريان داشت. نخست انگلستان در اينباره
به اقدامات اساسى دست زد و در معاهدات خود با دولتهاى ديگر، لغو بردگى را گنجانيد و
بتدريج از 1815 تا 1848 دولت انگليس همين رويه را تعقيب كرد و مجمع مخالفان
بردهفروشى در اين اقدامات، سهم بزرگى داشت. انتشار كتاب كليه عمو توم در ايالات
متحده امريكا عليه بردهفروشان و خريداران غلامان و كنيزان براى كارهاى مربوط به
زراعت پنبه و نيشكر، هياهويى براه انداخت. در 1860 هلند و دانمارك، رسم بردهفروشى
را لغو كردند و در آمريكا پس از خاتمه جنگ انفصال، آزادى بردگان از سال 1865
قانونى شد و كنفرانسهاى متعدد بينالمللى در اواخر قرن نوزدهم و اوايل قرن بيستم
تشكيل گرديد.
بالاخره ماده دوم كنوانسيون سنژرمن در دهم نوامبر 1919 و همچنين
مادهاى از كنوانسيون
نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 620