نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 35
ابو الفضل ميبدى متوفى در سال 530 و تفسير
منظوم صفى عليشاه متوفى به سال 1316 ق است دو تفسير اول به عربى و تفسير ميبدى به
فارسى نگارش يافته است. طرائق الحقائق كتابى است مبسوط كه در قرن اخير بقلم نايب
الصدر متوفى در سال 1244 نگارش يافته و مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول مسائل
عرفانى مطرح است و در بخش دوم شرححال مشايخ طبقات مختلف اهل تصوف درج يافته و بخش
سوم مخصوص بشرححال بزرگان سلسله نعمت اللهى است كه نايب الصدر خود يكى از آنها
است.
عرفا در تفسير قرآن و بيان مطالب عرفانى خويش به بعضى احاديث استناد
ميجويند لكن فقها بسيارى از اخبار منقول آنانرا مجعول شناخته و بنام احاديث موضوع
جمعآورى كردهاند.
كتاب مجموعه فتاوى ابن تيميه متوفى به سال 684 مشتمل بر رد برخى از
اين احاديث است و كتاب «اللئالى المصنوعة فى الاحاديث الموضوعه» تأليف جلال الدين
سيوطى متوفى در سال 910 يا 911 از جمله آنها است و ابو الفرج معروف به ابن الجوزى
متوفى در سال 597 كتابى دارد بنام تلبيس ابليس. وى در آن كتاب بر بيشتر آراء
صوفيانه غزالى تاخته و اعتراضاتى وارد آورده است.
قسمت هفتم- انعكاس تصوف در ادبيات فارسى:
تصوف و عرفان در ادبيات تمام ملل منعكس گرديده است چنانكه آثار تصوف
را در اشعار و قطعات گوته آلمانى و پيروان او مييابيم. در ادبيات فارسى تصوف ريشه
محكمى دارد. خواجه عبد اللّه انصارى و ابو الحسن جلابى و شيخ اجل سعدى شيرازى اصطلاحات
و آثار صوفيانه را در نثر پارسى وارد كردهاند.
ابو سعيد ابو الخير و سنائى غزنوى و شيخ عطار و مولانا جلال الدين
بلخى رومى و خواجه شمس الدين حافظ شيرازى و عبد الرحمن جامى و شيخ محمود شبسترى از
شعراى متصوفهاند.
بعلاوه در آثار اكثر شعراى ايران از دوره سلجوقيان ببعد اصطلاحات
عرفانى ديده ميشود اما حقا بايد اذعان كرد كه گلستان و بوستان و ساير آثار افصح
المتكلمين سعدى شيراز را در اين آسمان پرتو و نورى جداگانه است و شيوه ويژه شيخ كه
در گفتار جداگانه مورد تجزيه و تحليل قرار ميگيرد بر همه شيوهها رجحان دارد و بيشتر
نكات و لطائف شيخ، خلال شرح گلستان از نظر خوانندگان گرامى خواهد گذشت.
قسمت هشتم- وظيفه ما در برابر عرفان اسلامى يا آيين جهانى:
مسلك عرفان در همه اديان خودنمايى كرده و چنانكه گفتيم برخى از
آيينها از قبيل كيش بودايى صرفا مبتنى بر اصول عرفانى است و بطور كلى افكار مذهبى
وقتيكه در افق وسيعترى جلوهگر شود و بخواهد جهانى باشد و عالم انسانيت را فراگيرد
به اصول عرفان نزديك ميشود و گاهى چنان با آن مىآميزد كه ميان دو نوع انديشه وحدت
كامل برقرار ميگردد.
نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 35