نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 23
انواع نثر [از جهت نوع موضوع]
نثر را از جهت نوع موضوع معمولا به دو گروه تقسيم ميكنند يكى گروه
وصفى) fitarraN (، دوم گروه اثباتى) fitartsnom ?eD (. تاريخ و رمان جزء گروه وصفى است و گروه
اثباتى شامل قسم تعليمى و قسم خطابى ميباشد.
[وصفى:]
تاريخ:
تاريخ شرح وقايعى است كه در گذشته بوسيله آدميان در روى زمين انجام
شده باشد.
تاريخ تحولات جوامع را مورد مطالعه قرار ميدهد و برحسب آنكه درباره
يك ملت يا چند ملت يا همه جوامع باشد تاريخ ملى يا تاريخ عمومى يا تاريخ كلى جوامع
ناميده ميشود. اگر موضوع تاريخ بيان زندگانى يك فرد باشد آنرا بيوگرافى (ترجمه و
شرححال) مينامند و شرححال يك طبقه از مردم متجانس را تذكره ميخوانند و هرگاه شخص
خودش شرححال خود را نوشته باشد او توبيوگرافى نام دارد. سيرت انبياء و بزرگان
نوعى ترجمه است و چون در قديم بيشتر از تاريخ، ارشادات اخلاقى ميخواستند به سير و
تراجم بيش از وقايع تاريخى اهميت ميدادند. اما امروز تاريخ، مبين تحولات اجتماعى
است و در درجه دوم عهدهدار بيان تحولات علوم و فلسفه و هنر و پديدههاى ديگر
اجتماعى است. ضمنا بايد دانست كهriom ?eM يا يادبود وrinevuos يا خاطرات نوعى از قسم تاريخ بشمار مىآيد.
تاريخ از طرفى هنر است زيرا مورخ بايد بتواند وقايع را خوب مجسم كند
و از اينجهت بمنزله هنر نقاشى است. از جانب ديگر تاريخ علم است زيرا روش انتقادى
را پيروى ميكند و با انتقاد بايد اصالت سندهاى تاريخى اثبات شود و همچنين بايد به
درجه صداقت گواهان و صميميت آنان رسيدگى بعمل آيد. تاريخ نخست عهدهدار بيان وقايع
بزرگان هرقوم و قبيله بوده و سلسله نسب اشخاص ممتاز را نشان ميداده است، بتدريج
مورخان به ثبت وقايع پادشاهان دست زدهاند و برخى هم كه به نقاط ديگر سفر كردهاند
تاريخ و جغرافى را بهم آميخته وehpargogoL (نوعى سفرنامه) ترتيب دادهاند. از مورخين
يونان هردوت و كزنوفن بسيار معروفند چه جنگهاى ايران و يونان نخستين واقعه بزرگى
بوده كه واقعيت آن نظر تاريخنويسان يونان را بخود معطوف داشته است و در حقيقت اين
واقعه موجد تاريخ تحقيقى است.
رمان-) namoR (:
رمان شرح اتفاقات تخيلى و ابداعى و تركيبى است كه براى جلب نظر
خوانندگان نوشته ميشود. رمان قابليت تغيير و تنوع دارد و ممكن است برحسب شكل خارجى
(الفاظ) يا موضوع يا لحن بيان يا قصد نويسنده گوناگون شود. رمان تاريخى مقدارى از
وقايع خود را از حوادث تاريخى اقتباس ميكند و همچنين عدهاى از شخصيتهاى خود را
از تاريخ ميگيرد ولى در وقايع و احوال اشخاص تغييراتى ميدهد. در رمانهاى حوادث) serutnevA (معمولا
نام کتاب : شرح گلستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 23