چو گنجشگ در بازديد از قفس،

قرارش نماند اندر آن يك نفس‌

جو باد صبا زان زمين سير كرد

نه سيرى كه بادش رسيدى به گرد

گرفتند، حالى، جوانمرد را:

كه حاصل‌[1] كنى سيم يا مرد را

به بيچارگى راه زندان گرفت‌

كه مرغ از قفس رفته نتوان گرفت‌

شنيدم كه در حبس چندى بماند

نه شكوت نوشت و نه فرياد خواند

زمانها نياسود و شبها نخفت‌

برو پارسايى گذر كرد و گفت:

نپندارمت مال مردم خورى‌

چه پيش آمدت تا به زندان درى؟

بگفت: اى جليس‌[2] مبارك نفس،

نخوردم به حيلتگرى مال كس‌

يكى ناتوان ديدم از بند، ريش‌

خلاصش نديدم بجز بند خويش‌

نيامد به نزديك رايم پسند،

من آسوده و ديگرى پاى‌بند

بمرد آخر و نيك‌نامى ببرد

زهى زندگانى كه نامش نمرد

تنى زنده‌دل، خفته در زير گل‌

به از عالمى زنده مرده‌دل‌

دل زنده هرگز نگردد هلاك‌

تن مرده‌[3] دل گر بميرد چه باك!

يكى در بيابان سگى تشنه يافت‌

برون از رمق در حياتش نيافت‌

كله‌[4]، دلو كرد آن پسنديده كيش‌

چو حبل‌[5] اندر آن بست دستار[6] خويش‌

به خدمت ميان بست و بازو گشاد

سگ ناتوان را دمى آب داد

خبر داد پيغمبر از حال مرد:

كه داور گناهان او عفو كرد