گوشت آن حلال باشد و خواه حرام و جميع اجزاى آن نجس است مگر اجزائى كه حسّ نداشته باشد مثل مو و استخوان و شاخ و سم از حيوانى كه نجس العين نباشد و سيّد مرتضى بر آنست كه اجزاى نجس العين كه حسّ نداشته باشد مثل مو و استخوان سگ و خوك طاهر است و باقى مجتهدين خلاف او كرده‌اند[1]

فصل اگر سگ ظرفى را به زبان بليسد

و خواهند كه بآب قليل آن را طهارت دهند بايد كه آن را به خاك پاك‌[2] بمالند و بعد از آن دو نوبت باب بشويند و اگر خاك متعذّر باشد بعضى از مجتهدين برآنند كه هر چه شبيه به خاك باشد مثل اشنان و سبوس عوض خاك مى‌شود و بعضى برآنند كه عوض خاك يك نوبت باب بشويند و امّا اگر آن ظرف را باب كثير مثل كر يا آب روان طهارت دهند يك نوبت باب فرو بردن كافيست‌[3] بعد از آن كه او را به خاك ماليده باشند و بعضى از مجتهدين برآنند كه اگر باب كثير طهارت دهند خاك ماليدن لازم نيست و قول اوّل اصحّ است و اگر خوك ظرفى را بليسد بعضى برآنند كه آن ظرف را هفت نوبت باب بايد شستن و بعضى برآنند كه بطريق ليسيدن سگ است‌

فصل اگر جامه مثلا به بول نجس شده باشد

و خواهند كه آن را باب قليل طهارت دهند پس اگر به بول شير خواره نجس شده باشد بمجرّد ريختن آب بر آن طاهر مى‌شود و احتياج با فشردن نيست امّا به سه شرط:

اوّل‌ آن كه آن طفل پسر باشد نه دختر.

دويّم‌ آن كه اكثر غذاى او شير باشد.

سيّم‌ آن كه سنّ او كمتر از دو سال بوده باشد و اگر به بول غير طفل شير خواره نجس شده باشد بايد كه بعد از آن كه آب بر آن بريزند يك نوبت بيفشرند و باز آب بر آن بريزند و نوبت ديگر بيفشرند و اگر بغير بول نجس شده باشد يك نوبت آب ريختن و يك نوبت فشردن طاهر مى‌شود بعد از ازاله عين نجاست و احتياج بدو نوبت نيست امّا اگر در آب‌[4] كر يا آب روان طهارت دهند يك نوبت در آب فرو بردن آن كافيست بعد از آن كه عين نجاست از آن ازاله شده باشد و افشردن آن لازم نيست و اگر پوست يا دوشك و بالش و مانند آن را باب قليل طهارت دهند احتياج با فشردن آن نيست و ماليدن آن كافيست و بدان كه هر گاه جامه مثلا نجس شود به نجاستى كه رنگ داشته باشد مثل خون يا غير آن و آن را بشويند و رنگ آن نجاست در جامه بماند آن رنگ پاكست و ازاله آن لازم نيست‌

فصل اگر ظرف نجس را مثل كاسه و ديگ و خم خواهند كه باب قليل طهارت دهند

قدرى آب در آن كنند و حركت دهند تا آب به همه جاى آن برسد و آن آب را بريزند و باز نوبت ديگر آب كنند و حركت دهند بريزند آن ظرف طاهر مى‌شود و اگر آن ظرف نجس را در زمين محكم كرده باشند مثل ديگ دكان طباخى كندن آن لازم نيست و به همين طريق طهارت مى‌توان داد و اگر اندكى آب در

[1] دوازدهم عرق جنب از حرام است بنا بر احوط بلكه خالى از قوة نيست و ملحق به آنست عرق شتر جلّال نيز صدر دام ظلّه

[2] و احوط ماليدن آنست به خاك تر شده نيز و احوط از آن ماليدن دفعه سيّم است باب كل صدر دام ظلّه

[3] احوط تعداد است صدر دام ظلّه

[4] گذشت كه در كر احوط تعدد است صدر دام ظلّه