سيزدهم: قسم برمذكورات. [1]

چهاردهم: ديگرى را قسم دادن برمذكورات.

و باز منقسم مى‌شود سوگند خوردن به پنج قسم:

اوّل: واجب، چون سوگند خوردن جهت خلاص نمودن مسلمانى يا مال او [2] يا عِرض او از دست ظالمى يا دفع ظلمى از او، و اگر در اين صورت توريه كند كه از دروغ خلاص شود، بهتر [3] است.

دوم: حرام، چون سوگند خوردن به دروغ و به غير نامهاى خداى تعالى، چون سوگند خوردن به اصنام و مانند آن، و سوگند خوردن فرزند و زن و غلام بى‌اذن پدر و شوهر [4] و آقا در غير واجبات و ترك محرّمات.

سوم: سنّت، چون سوگند خوردن جهت چيزى كه در آن مصلحتى باشد چون اصلاح ميانه دو خصم.

چهارم: مكروه، چون سوگند خوردن جهت چيزى به غير نامهاى خداى تعالى و غيراصنام، چون سوگند به پدر و مادر خوردن. و بعضى از مجتهدين اين را نيز حرام مى‌دانند[1] و چون سوگندى كه متعلّق او مكروه باشد، و سوگند خوردن راست نيز بى‌احتياج مكروه است.

______________________________
[1] يعنى بر همه مذكورات. (دهكردى، يزدى)

[2] وجوب قسم خوردن جهت خلاص مال غير يا خود معلوم نيست، مگر آنكه مالى باشد كه‌حفظ آن واجب باشد. (دهكردى، يزدى)

[3] بلكه احوط است. (دهكردى، صدر، يزدى)

[4] اقوى عدم حرمت قسم است بدون رضاى پدر و شوهر و همچنين اقوى عدم حرمت قسم است به غير از نامهاى خداوند عالم. (تويسركانى)

* معلوم نيست (صدر)

* اعتبار اذن پدر و شوهر معلوم نيست، بلى با نهى ايشان منعقد نمى‌شود، و بر تقدير ايقاع بى‌اذن مى‌توانند حلّ نمايند. (يزدى)

[1] شهيد اوّل در دروس 2: 161 به قائلى نسبت داده است.