فصول آنها در طول سال هشت تا است، دو تابستان و دو پائيز و دو بهار و دو زمستان و هركدام از فصول بمدّت يك ماه و نيم طول آن است.

و امّا اهالى ساير بقاع غير از عرض تسعين كه منطقه قطبى است پس نسبت باعتبار سنجش، عرض آنها با ميل كلّى خورشيد پنج قسم مى‌باشند.

1- آنكه عرض آنها از ميل كلّى شمس كمتر باشد.

حكم اين بقاع آنستكه خورشيد در عرض سال دو بار مسامت اين بقاع واقعشده و بصورت عمود بر آن مى‌تابد و آن وقتى است كه خورشيد به دو نقطه‌اى رسيده كه ميل آندو از دائره معدّل النّهار مانند عرض آن صوب و اهالى آن باشد، در نتيجه سايه شاخص معدوم مى‌شود.

و فصول اهالى اين نقاط نيز در صورتيكه نزديك به خطّ استواء باشد هشت تا است و فصول غير اين اهالى يعنى آنهائيكه به منطقه استوائى نزديك نباشند چهار است.

آنكه عرض آنها با ميل كلّى مساوى باشد.

حكم اين بقاع آنستكه در عرض سال يك بار خورشيد مسامت آن قرار گرفته و آن وقتى است كه شمس بنقطه انقلاب صيفى كه اوّل تابستان است برسد و يكى از دو قطب بروج يعنى آن قطبى كه نزديك قطب ظاهر معدّل است دائما ظاهر بوده و هرگز غروب نكند و قطب ديگر يعنى قطبى از بروج كه قريب قطب مخفى معدّل است پيوسته مخفى است و ابدا طلوع نمى‌كند و اين دو قطب در يكدوره يومى يكبار با افق مماسّ مى‌شوند چه آنكه بعد و مسافت مدار اين دو قطب از معدّل بقدر تمام عرض بلد مى‌باشد.

3- آنكه عرض آنها از ميل كلّى بيشتر بوده و از تمام ميل كمتر باشد، در اينصورت اعلى ارتفاع خورشيد كه از آن بالاتر نرود مساوى با مجموع ميل كلّى و تمام عرض بلد مى‌باشد و اسفل و پائين‌ترين نقطه ارتفاع خورشيد كه از آن پائين‌تر نيايد مساوى با نقصان ميل كلّى از تمام عرض بلد مى‌باشد، در اين بلاد سايه شاخص بطرف شمال مى‌افتد زيرا شمس هميشه در جنوب آنها است ازاينرو سايه بغير طرف شمال واقع نشود.