نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 49
شرح
مثلا در ضرب
عدد «12» در «13» ابتداء «2» را با «13» جمع مىكنيم سپس حاصل را در «10» ضرب كرده
«150» مىشود بعد حاصل ضرب «2» در «3» را با آن جمع كرده حاصل «156» مىشود و
اينعدد حاصلضرب «12» در «13» مىباشد.
متن: قاعدة:
كلّ عدد تضرب
في خمس او خمسين او خمسمأة فابسط نصفه عشرات او مآت او الوفا و خذ للكسر نصف ما
اخذت للصّحيح.
ترجمه:
قاعده ضرب
اعداد در پنج و پنجاه و پانصد
هر عددى را كه
بخواهى در پنج يا پنجاه يا پانصد ضرب كنى پس نصف آنرا به عشرات يا مآت يا الوف بسط
بده و اگر عدد صحيح نباشد قاعده اينست كه براى كسر آن نصف آنچه براى صحيح اخذ
كردى، اخذ نمائى.
شرح قاعده ضرب
اعداد در «5» يا «50» يا «500» اينستكه:
اگر آن عدد
صحيح باشد يعنى داراى نصف بدون كسر باشد آن نصف را يا در «10» ضرب مىكنيم اگر
مقصود ضرب آن در «5» باشد.
و يا در «100»
اگر منظور ضرب آن در «50» باشد.
و يا در «1000»
اگر مطلوب ضرب آن در «500» باشد.
و حاصل همان
حاصلضرب عدد منظور در يكدام از 5 يا 50 يا 500 است و چنانچه آن عدد داراى نصف صحيح
نباشد قاعده اينستكه نصف صحيح آنرا ابتداء اخذ نموده و طبق قبل عمل مىكنيم پس از
آن نصف 10 و يا نصف 100 و يا نصف 1000 را بآن اضافه كرده و حاصل جمع همان عدد
مطلوب مىباشد.
نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 49