نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 45
متن: قاعدة اخرى:
تجمع المضروبين
و تبسط ما فوق العشرة عشرات و تزيد على الحاصل مضروب فضل العشرة على احدهما في
فضلها على الآخر.
ترجمه: قاعده
ديگر
دو عدد مضروب و
مضروب فيه را جمع كن و مقدار بيش از عدد ده را به عشرات بسط بده و سپس مضروب زيادى
عدد «10» بر احد المضروبين در زيادى آن بر ديگرى را بر حاصل اضافه كن و عدد بدست
آمده حاصلضرب دو عدد منظور مىباشد.
شرح: قاعده
ديگر
اين قاعده نيز
مربوط بضرب اعداد بين «5» و «10» مىباشد البتّه مانند قاعده قبل اشكالاتى كه وارد
شد در اينجا هم هست كه محاسب بتجربه و عمل آنرا ملتفت مىشود و احتياجى بذكر نيست.
قاعده اينست:
دو عدد منظور را ابتداء جمع مىكنيم اگر حاصلش از عدد «10» بيشتر شد مقدار زائد را
در عدد «10» ضرب كرده و سپس حاصلش را حفظ مىنمائيم.
بعد هركدام از
مضروبين را از عدد «10» كم كرده حاصلها را درهم ضرب كرده نتيجه را با آن حاصل
محفوظ جمع مىكنيم مجموع عبارتست از حاصلضرب عددين.
قوله: فضل
العشرة على احدهما: ضمير در «احدهما» به مضروبين راجع است.
قوله: فى فضلها
على الآخر: يعنى فى فضل العشرة على المضروب الآخر.
متن: مثالها:
ثمانية في
سبعة:
زدنا على
الخمسين مضروب الإثنين فى الثّلاثة.
نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 45