نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 43
مىكنيم.
مثلا در ضرب
«45» در «76» ابتداء «5» را در «6» ضرب كرده حاصل را كه عدد «30» باشد در زير خطّ
عرضى رسم مىكنيم سپس عدد «5» را در «7» ضرب كرده حاصل را كه «35» باشد در زير
«30» بيك مرتبه عقبتر قرار مىدهيم آنگاه عدد «4» را در «6» ضرب كرده حاصل را كه
«24» است در زير «35» رسم مىكنيم بعد «4» را در «7» ضرب كرده حاصلش كه «28» باشد
در زير «24» بيك مرتبه عقبتر قرار مىدهيم سپس حاصلها را باهم جمع نموده حاصل كلّ
3420 مىشود.
قوله: فاذا حلّ
المركّب: يعنى وقتى عدد مركّب به مفرد منحل و تبديل گشت.
قوله: رجع الى
الاوّل: ضمير در «رجع» به ضرب راجع است.
متن: قاعدة
فيما بين الخمسة و العشرة:
تبسط احد
المضروبين عشرات و تنقص من الحاصل مضروبه في فضل العشرة على المضروب الآخر.
قواعد جزئيّه
در ضرب
ترجمه:
قاعده ضرب
نسبت به اعداد بين پنج و ده
احد المضروبين
را به عشرات بسط بده و سپس مضروب يكى در مقدار زيادى عدد ده بر عدد ديگر را از
حاصل كسر نما باقيمانده حاصلضرب دو عدد منظور مىباشد.
شرح از قواعد
جزئيّهاى كه در ضرب مىباشد يكى اينستكه در ذيل ذكر مىشود.
نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 43