نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 269
متن: فبالجبر افرض الماضي شيئا فالباقي اثنا عشر الّا شيئا.
فثلث الماضي
يعدل ثلاثة الّا ربع شيئ و بعد الجبر ثلث الماضي و ربعه يعدل ثلاثة.
فالخارج من
القسمة خمسة و سبع و هو السّاعات الماضية و الباقية ستّ و ستّة اسباع ساعة.
ترجمه و شرح:
براى حلّ اينمسئله دو طريق هست:
1- جبر.
2- تناسب.
حلّ از طريق
جبر
ابتداء مجموع
زمان ماضى را شيئ فرض مىكنيم پس مجموع باقى «12» ساعت الّا شيئ است زيرا مجموع
ليل «12» ساعت است و وقتى مقدار ماضى را كه شيئ فرض كرديم از آن كسر نمائيم حاصل
مجموع باقى است بعد مىگوئيم ثلث شيئ مساوى است با «3» عدد صحيح منهاى ربع شيئ
زيرا معادله باينصورت است:
پس مىتوان
معادله را باين شكل نوشت:
بعد آنرا جبر
مىكنيم يعنى دو كسر را باهم جمع نموده در يك طرف معادله قرار مىدهيم و عدد صحيح
را در طرف ديگر لذا معادله باين شكل مبدّل مىشود «3- 4/ 1+ 3/ 1» و بعد از حلّ
چنين مىشود «3- 12/ 7 شيئ» و چون بشكل اوّل از مفردات هست عدد صحيح را بكسر تقسيم
مىكنيم حاصل چنين مىشود «7/ 1 5- شيئ» و اينمقدار ساعات ماضيه است.
و براى تحصيل
مقدار ساعات باقيه ابتداء ثلث اينعدد را به دست مىآوريم
نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 269