مثال سوّم‌

در مثال اخير مرحوم مصنّف از جواب يعنى 28/ 15 بنصف و ربع سبع تعبير فرموده است زيرا چون «15» از «28» كوچك‌تر است لذا بايد «15» را به «28» نسبت داد و از نسبت باين عبارت بايد تعبير نمود.

زيرا عدد پانزده عبارتست از مجموع نصف بيست و هشت يعنى چهارده و ربع سبع آن كه يك باشد.

چون سبع آن چهار است و ربع چهار يك مى‌شود و مجموع يك و چهارده پانزده مى‌گردد.

قوله: اولا: يعنى عدد صحيح با هيچكدام نباشد.

قوله: فاضرب المجنّس فى المجنّس: اين عبارت ناظر است بفرضى كه با هر دو كسر عدد صحيح همراه باشد.

قوله: او فى صورة الكسر: اين عبارت راجع است بفرضى كه با يكى از دو كسر عدد صحيح همراه باشد.

قوله: او الصّورة فى الصّورة: اين عبارت ناظر است بصورتى كه هيچيك از دو كسر همراهشان عدد صحيح نباشد.

قوله: و هو الحاصل الاوّل: ضمير «هو» به حاصل ضرب مجنّس در مجنّس يا مجنّس در صورت كسر يا صورت در صورت برمى‌گردد.

قوله: و هو الحاصل الثّانى: ضمير «هو» به حاصل ضرب مخرج در مخرج راجع است.

قوله: فاقسم الاوّل عليه: مقصود از «الاوّل» حاصل ضرب اوّل بوده و ضمير در «عليه» به حاصل ضرب دوّم برمى‌گردد.

قوله: او انسبه منه: ضمير منصوبى در «انسبه» به حاصل اوّل و ضمير در «منه» به حاصل دوّم برگشته و كلمه «من» بمعناى «الى» مى‌باشد.