نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 102
مىشود.
10/ 1 و 9/ 1 و
8/ 1 و 7/ 1 و 6/ 1 و 5/ 1 و 4/ 1 و 3/ 1 و 2/ 1
آنگاه «6» را
با «4» ملاحظه مىكنيم باهم در نصف توافق دارند لذا نصف يكى را در نفس ديگرى ضرب
كرده حاصل «12» مىشود بعد آنرا در «5» چون تباين دارند ضرب مىكنيم حاصل «60»
مىشود آنگاه چون «6» در «60» متداخل هست بهمان «60» اكتفاء كرده در «7» ضرب
مىكنيم چون با يكديگر متباينند.
سپس حاصل كه
عدد «420» باشد با «8» متوافق در ربع مىباشند لذا ربع يكى را در نفس ديگرى ضرب
كرده حاصل كه «840» باشد چون با «9» در ثلث متوافق است ثلث يكى را در نفس ديگرى
ضرب مىكنيم حاصل «2520» مىشود و چون «10» در آن متداخل هست بهمان اكتفاء مىكنيم
پس مخرج مشترك كسور تسعه عدد «2520» مىباشد.
متن: تتمّة: و
لك ان تعتبر مخارج مفرداته.
فما كان منها
داخلا في غيره فاسقطه و اكتف بالأكثر.
و ما كان
موافقا فاستبدل به وفقه و اعمل بالوفق كذلك ليؤل المخارج الباقيه إلى التّباين
فاضرب بعضها فى بعض و الحاصل هو المطلوب.
ترجمه:
تتمّه بحث
و مىتوانى
براى تحصيل مخرج مشترك كسور نهگانه مخارج دانه دانه آنها را ملاحظه كنى، پس آنچه
از آنها داخل در غير بوده اسقاطش نما و بعدد اكثر اكتفاء كن و آنچه موافق است پس
آنرا به وفقش تبديل نموده و با وفق عمل را ادامه بده تا مخارج ما بقى كسور به
تباين مبدّل گردند آنگاه بعضى را در برخى ديگر ضرب كن و آنچه حاصل مىشود عدد
مطلوب ما مىباشد.
شرح و مىتوان از
طريق ديگر مخرج مشترك كسور تسعه را كه عدد «2520» باشد
نام کتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) نویسنده : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد جلد : 1 صفحه : 102