شرح‌

در اينمقدّمه مرحوم مصنّف تفصيل مخارج كسور را بيان كرده و چنين مى‌فرمايد:

مخرج عبارتست از كوچك‌ترين عدديكه صورت كسر را صحيح باشد از آن بردارند.

مثلا وقتى مى‌گويند «5/ 2» يعنى چيزى را به پنج قسمت كرده و دو قسمت آنرا برداشته‌اند.

پس كوچك‌ترين عدديكه آنچيز را بآنعدد تقسيم كرده‌اند و دو قسمتش را برداشته‌اند پنج است.

تفصيل مخارج كسور

مخرج كسر مفرد عبارتست از عدد «2» در كسر نصف و «3» در كسر ثلث و «4» در كسر ربع و «5» در كسر خمس تا آخر.

و امّا مخرج كسر مكرّر نيز همان مخرج كسر مفرد است فقط فرق ايندو در صورت كسر است.

و امّا مخرج كسر مضاف عبارتست از حاصل ضرب مخارج مفردات يعنى مضاف را كسر عليحدّه حساب نموده و مضاف‌اليه را هم‌چنين فرض مى‌كنيم.

آنگاه مخرج مضاف را در مضاف‌اليه و صورت كسر مضاف را در صورت كسر مضاف‌اليه ضرب كرده و حاصل اين ضرب صورت و مخرج كسر مضاف را تشكيل مى‌دهد.

مثلا در كسر مضاف 6/ 5/ 3/ 2 حاصل 18/ 10 مى‌شود.

و امّا مخرج كسر معطوف پس قاعده اينستكه دو كسر متعاطف را ملاحظه مى‌كنيم اگر مخرج آندو متباين بودند در يكديگر ضرب كرده و حاصل مخرج مشترك ايندو است مانند 3/ 2 و 4/ 1 كه مخرج عدد «12» است و اگر بين آندو نسبت توافق بود وفق يكى را در نفس ديگرى ضرب مى‌كنيم مانند 4/ 2 و 6/ 1 كه مخرج مشترك عدد «12» است و اگر بين آندو تداخل بود بعدد بزرگ‌تر اكتفاء كرده و همان را مخرج مشترك قرار مى‌دهيم مانند 3/ 1 و 9/ 2.