را يارى، و سوم به واسطه فناى از شهود اين فنا او را تلافى خواهد كرد، و اين در مقام ظهور هر يك از دو اسم «الظاهر» و «الباطن» با تمام كمالاتشان به عين تعيّن دوم‌[1] و برزخيت دوم است؛ كه برزخيت- به واسطه امتزاج و فعل و انفعال بين آن دو و بين احكام آن دو- بر آن دو حكم مى‌كند؛ و در نتيجه حقيقت قلب جامع مسخر كه بين دو مقام است تولد مى‌يابد كه (مظهر آن) عين برزخيت دوم است، لذا از مشرق اين قلب خورشيد تجلى جمعى ذاتى كمالى طلوع مى‌كند.

187/ 2 زيرا اين برزخيت دوم كه قلب اين كامل است؛ صورت حقيقى‌اش عين مقام كمالى و ميزان آن است، و اين نيز عين مرتبه دوم از مراتب تمكين است، بنابر اين هيچ اسمى و رسمى و اشاره‌اى باقى نمى‌ماند كه به حقيقت امتياز و اضافه بر او اجازه دهد، مگر اثرى پنهان از حكم يكى از كليات اصول- از اسماء[2]- در اين حال سالك سيار توانايى و تمكّن در بر كردن هر جامه‌اى را كه مى‌خواهد و در هر مظهرى كه اراده (ظهور) دارد؛ و نيز توانايى معرفت معروف خويش را چه در صورت تجلى حقى و چه در صورت تجلى خلقى پيدا مى‌كند، و اين همان مقام تلبيس است كه بالاترين مراتب تمكين مى‌باشد- يعنى تمكين در تلوين-.

188/ 2 سپس به حقيقت وجود جمعى تحقق و ثبوت مى‌يابد كه بدان مقصود و مطلوب را در هر چيزى- به سبب سريان در هر معدوم و موجودى- مى‌يابد، پس از آن از تمام ملابس و مظاهر بيرون رفته و تنها با قلب غايب حاضر مشاهده و شهود مى‌كند؛ و اين بالاترين مراتب تجريد است. بعد يگانه‌اى مى‌شود كه ذات هر موجودى را (يا خود را) از ميان برزخيت دوم مشاهده مى‌كند؛ و اين بالاترين مقامات تفريد است و در اين مقام است كه تحقق به حقيقت جمع بين نفى تفرقه و اثبات آن پيدا مى‌كند و اين به واسطه مشاهده مجمل در تفصيل آن؛ و تفصيل در مجمل آن- در تمامى مراتب حقى و خلقى- مى‌باشد.

189/ 2 و به اين (مقام) بالاترين مراتب توحيد درست مى‌شود و حدوث در قدم مضمحل گرديده و عين در علم، سپس براى اتمام دايره (وجودى) انجام به آغاز باز مى‌گردد

[1] - تعيّن دوم مقام و احديت است؛ چنان كه تعيّن اول مقام احديت است، و چون قلب در اين مقام از حكومت برزخيت بر آن، دو تولد يافت؛ مقام بقاء را حائز مى‌گردد.

[2] - يعنى از اسماء ذاتى كه مفاتيح غيب‌اند.