اعتبارات و مظاهر آن بطور مفصل و يا مجمل پس از تفصيل- ولى در مظهر كلى جامع بالفعل كه عبارت است از انسان كامل و بر هر يك از جهت نفس و مثالش. اين‌[1] تجلى و شعور؛ تجلى ديگرى را براى ظهور كمال اسمائى به سبب رقيقه عشقى تنزيهى كه متصل بين دو كمال است باعث آمد، سپس اين تجلى؛ حركتى غيبى و مقدس- به گونه ظهورش- كرد كه تعبير از آن به «احببت ان اعرف- دوست داشتم كه شناخته شوم» كرد و چون محل قابلى برايش نبود- زيرا آنجا غيرى وجود نداشت- لذا به نيروى آن ميل عشقى به اصل خويش بازگشت نمود، ولى به واسطه اين نيروى عشقى حكم ظهور كه تعبير از آن به رحمت ذاتى مى‌شود غالب آمد؛ آن رحمتى كه عين باطن وجود مطلق- بر حكم لاظهور[2]- است؛ و از آن تعبير به ملابسه خفاى حقيقى كه باطن غضب است- يعنى مقلوب و برگشته به باطن رحمت- مى‌شود، پس بازگشت كرد؛ در حالى كه متعين بود به تعيّنى قابل براى تحقيق مطلب عالى و غايى؛ كه آن خود عين كمال اسمائى است.

475/ 3 بنابر اين تجلى اول حضرت احديت جمع وجود است و تعينش تعيّن اول و قابل اول، و مقام «اوادنى» كنايه از آن است.

476/ 3 و تجلى دوم متضمن تميّز و جدا شدن حقايق و مراتبى است كه در حضرت تعيّن اول حكمشان مستهلك و نابود بود و مانند نفس (ناطقه) ظاهر و گسترده، اين تجلى صورت تجلى اول است.

477/ 3 و سايه و ظل جامع آن‌كه فراگير تمام اعتبارات و تعينات است به نام رتبه الوهيت و حضرت «قاب قوسين» ناميده مى‌شود و تعينش تعيّن دوم و قابل دوم است كه جامع‌

[1] - اين خبر و جواب: اقتضاى آن داشت ... 14 سطر بالا مى‌باشد.

[2] - چون محبت اصلى كه تعبير به« احببت» شده حامل اين تجلى اول است و باعث آن بر توجه، تا آن‌كه اين كمال اسمائى تفصيلى تحقق يابد، و توجهش محل قابلى را- در مقام توجه- نيافت، نيروى اين توجه شوقى و ميل عشقى باصل خود بازگشت و حكم ظهور و بطون نسبت به آن برابر ماند، جز آن‌كه به واسطه اين قوه عشقى حكم ظهور كه تعبير از آن به رحمت ذاتى مى‌شود و خود عين باطن وجود مطلق است و معبّر به« ان اعرف»؛ بر حكم لاظهور كه تعبير از آن به ملابسه حقيقت بطون و خفاء حقيقى كه باطن غضب و مسبوق و مغلوب به باطن رحمت است غلبه و پيشى يافت، لذا اين تجلى كه ظاهر و متعين است بازگشت به قوه محبت اصلى كه لازم آن است و باطن در آن نمود، و بدون نسبت واحديت حامل تعيّنى است كه آن قابل تحقيق مطلب غائى او كه خود عين كمال اسمائى است مى‌باشد.