[مقدمه مصحح‌]

ترجمة الحقايق‌

بسم اللّه الرحمن الرحيم‌

كتاب ارزنده «الحقائق في أسرار الدين» يا «الحقائق في محاسن الأخلاق» از شمار آثارى است كه دانشمند پر آوازه شيعى، محدّثِ بزرگ و متألّهِ حكيم مولى‌ محسن فيض كاشانى (در گذشته 1091 ه) آن را در چند ماهى از واپَسين سال زندگى پر بركتش- يعنى به سال 1090 ه- به زبان تازى نگاشته، در حالى كه گريبانگير رَنجورى‌هاى جسمى و پريشيدگى‌هاى روحى بوده و به آن هنگام هشتاد و سه سال و دو سه ماهى داشته است.

وى در اين كتاب در طى شش گفتار به شناخت مَنشهاى روا و ناهنجارى‌ها بر بنياد روشهاى عقلى و مأثورات شرعى پرداخته و رازوَرانه ريشه‌هاى فضايل و رذايل انسانى و احكام و عبادات ربّانى را بازگو ساخته است. پايه و دستمايه او در سرشتِ اين اثر همانا كتاب سترگ ديگرش «المحجّة البيضاء في تهذيب الإحياء»[1] بوده كه در آن به پاكسازى و نو نگارىِ «إحياء علوم الدين» غزالى بر سازواره آموزه‌هاى كيش شيعى پرداخته است.

الحقائقِ فيض تا كنون بارها به چاپ رسيده‌[2] و از روى ارزش و اهمّيتى كه داشته‌

[1] - بارها در هشت جلد با تصحيح و تعليقات دانشمند فقيد على اكبر غفّارى به طبع رسيده، همچنين‌برگردان آن به خامه مترجمانى چند با نام« راه روشن» به اهتمام بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى سامان گرفته است.

[2] - طبع نسبةً نيكوى آن كه به ضميمه« قرّة العيون» و« مصباح الأنظار» است به كوشش ابراهيم ميانجى، كتابفروشى اسلاميّه، تهران 1378 ق است، امّا لازم است كه طبعى انتقادى از آن بر پايه نسخه‌هاى معتبر انجام گيرد، إن شاء اللّه تعالى‌.