يعنى مى‌گذرم بر خانه‌هاى ليلى‌ و اين ديوار و آن ديوار را مى‌بوسم. و محبّت‌[1] خانه‌ها در دل من جا نگرفته، بلكه محبّت كسى كه در خانه ساكن بوده.

پس در اين هنگام مشاهده و تجربه دلالت مى‌كنند به‌[2] اينكه محبّت تعدّى مى‌كند از ذات محبوب به چيزى كه تعلّق به آن داشته باشد[3] اگرچه دور باشد، امّا اين خاصيّت فرط محبّت است و اصل محبّت در اين كافى نيست، و تمامى كلام در اين در[4] باب محبّت گذشت.

و بعد از اين بدان‌[5] كه‌[6] كسى كه محبّت در راه خدا داشته باشد بغض و عداوت در راه خدا نيز مى‌دارد از براى آنكه هرگاه محبّت به انسانى داشته باشى از براى آنكه مطيع خداست و محبوب‌[7] در نزد خدا، پس اگر معصيت خدا كند ناچار است كه او را دشمن داشته باشى از براى آنكه عاصى خداست و مبغوض است در نزد وى. و اين هر دو لازم يكديگرند. و هريك از اينها در دل مدفون است و به افعال محبّان و مبغضان در نزديكى و دورى كردن و موافقت و مخالفت نمودن ظاهر مى‌شود. و هرگاه به فعل ظاهر شود[8] آن را دوستى و دشمنى مى‌نامند.

و روايت شده كه خداى عزّ وجلّ وحى به پيغمبرى از پيغمبران نمود كه: امّا زهد ورزيدن تو در دنيا از براى تعجيل راحت است. و امّا پناه آوردن تو به من از براى آن است كه به سبب من عزيز باشى، آيا[9] هرگز با دشمنِ من دشمنى كرده‌اى يا با دوست من دوستى نموده‌اى؟

[1] -a s + آن.

[2] - مى‌كنند به/a s مى‌كند بر.

[3] -a - باشد.

[4] -s - در.

[5] -a s - بدان.

[6] -a - كه.

[7] -s a + است.

[8] - شود/s شد.

[9] - آيا/a s امّا.