مظلمه‌اى باقى نماند. و بعد از آن ايشان را مبعوث خواهد ساخت از براى حساب.

و امّا گناه سيُم گناهى است كه خداى عزّ وجلّ بر مردم پنهان ساخته‌]m .b 231[ باشد و[1] توبه را روزى آن كرده باشد و آن كس صبح كند در حالتى كه از گناه ترسد و به خدا امّيد داشته باشد. و ما[2] از براى وى چنانيم كه او از براى خود است؛ امّيد آمرزش از براى وى داريم و بيم عقاب نيز داريم‌[3].

و شايد كه مراد آن حضرت از توبه كه در قسم سيُم فرمودند توبه‌اى باشد كه شكّ در تحقّق شرايطِ آن باشد، از براى آنكه دانستى كه توبه جامع شرايط مقبول است و هرگاه مقبول باشد البتّه گناه آمرزيده شده خواهد بود.

و بدان كه گناه نيز منقسم مى‌شود به صغيره و كبيره‌[4]، خداى عزّ وجلّ در قرآن مجيد فرموده: «إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ»[5] يعنى اگر اجتناب كنيد از گناهان كبيره كه نهى‌[6] شده‌ايد از آنها گناهان صغيره شما را مى‌آمرزيم.

و نيز فرموده: «الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ»[7] يعنى مؤمنان كسانيند كه اجتناب مى‌كنند از گناهان كبيره و از قبايح مگر آنچه كم و صغير[8] باشد.

و حضرت پيغمبر 6 فرمودند: نمازِ پنج گونه و نماز جمعه تا نماز جمعه‌[9] موجب كفّاره گناهانى‌[10] است كه در آن ميان كرده شده‌[11] هرگاه از كبيره اجتناب شده باشد[12].

و قولها در تعيين كبيره‌ها بسيار و روايتها مختلف است. از حضرت امام جعفر

[1] -a - و.

[2] - ما/a s امّا.

[3] - المحاسن 1: 7 ح 18. الكافي 2: 443 ح 1.

[4] - صغيره وكبيره/s صغيره‌اى و كبيره‌اى.a + و.

[5] - نساء: 31.

[6] - نهى/m منهى.

[7] - نجم: 32.

[8] - صغير/a s صغيره.

[9] -a s - تا نماز جمعه.

[10] - گناهانى/s گناهى.a گناهان.

[11] - شده/a شد و.

[12] - صحيح مسلم 1: 144 با تفاوتى در الفاظ.