و تعبير از اين نماز در قرآن مجيد به ذكر خدا شده و در ميان نمازها آن را[1] تخصيص به ذكر داده، چنانچه فرموده: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ»[2] يعنى اى‌[3] جماعت مؤمنان! هرگاه در روز جمعه ندا شود به نماز بشتابيد به سوى ذكر خدا- كه نماز است- و خريد و فروش را واگذاريد كه از براى شما بهتر است اگر دانيد. و[4] در اين آيه شريفه تنبيه و تأكيد بسيار واقع شده و كسى كه نصيبى از معانى دارد به آن آگاه مى‌شود. و از مهم‌ترين رمزها تعبير از نماز به ذكر خدا كردن است؛ زيرا كه در اين تنبيهى‌[5] است كه غرض اقصى‌ از نماز ذكر خداست‌[6] در دل و[7] عظمت او را در دل‌[8] حاضر گردانيدن‌[9].

و سرّ آنكه‌[10] نماز نهى از قبايح و منكرات مى‌كند اين و امثال اين است. و اين هنگامى تمام مى‌شود كه توجّه تمامى به خداى عزّ وجلّ نموده، ملاحظه كند عظمت او را. و اين ذكر اكبر و ذكر كثير[11] است- چنانچه در بعضى از تفاسير مذكور است- چه جاى آنكه مطلق ذكر باشد.

پس البتّه واجب است كه اهتمام به اين نماز بورزد زياده از ساير نمازها و مهيّا و مستعدّ شود از براى لقاى خداى عزّ وجلّ و ايستادن در برابر او و بستن كمر در خدمت او و بهره‌مند شدن‌]m .b 011[ به خطاب با وى بعد از آنى كه اتيان به مقدّمات نماز نموده وظايف آن روز را بجاى آورده باشى از[12] پاكيزه كردن بدن و استعمال بوى‌

[1] -a - را.

[2] - جمعه: 9.

[3] - اى/s a آن.

[4] -s - و.

[5] - تنبيهى/a تنبيه.

[6] -a s + كه.

[7] -a - و.

[8] -a - در دل.

[9] - گردانيدن/s a گردان.

[10] - آنكه/s a اينكه.

[11] - كثير/s كبير.

[12] - از/s a در.