و[1] از اين جهت است كه عالم بر عالم و عابد بر عابد حسد مى‌دارد و[2] امّا عابد بر عالم حسد نمى‌دارد. و تاجر بر تاجر حسد مى‌دارد نه‌[3] بر ديگرى، مگر آنكه حسدش از رهگذرى ديگر سواى پيشه تجارت باشد. و هم‌چنين بر برادر و عموزاده حسد مى‌دارد نه بر بيگانه‌ها. و هم‌چنين حسد زن بر زنى ديگر كه شوهرش داشته باشد يا كنيز مدخوله داشته باشد بيش از حسدى مى‌باشد كه بر مادر شوهر و دختران داشته باشد. و سبب در اينها همه تزاحم در غرضها و مطلبهاست. بلى هركسى كه حرص بسيارى بر تحصيل جاه و اعتبار داشته باشد و محبّت عظيمى داشته باشد به اينكه نام و آوازه او در جميع اطراف عالَم منتشر شود اين چنين كسى حسد مى‌دارد بر]m .a 14[ هر كسى كه مشاركت نمايد با وى در خصلتى كه به آن تفاخر كند.

و منشأ جميع اينها محبّت دنياست از براى آنكه از خاصيّت دنيا آن است كه هرقدر از آن به احدى‌[4] برسد ديگرى را از آن قدر نصيبى نمى‌تواند بود. و اين به خلاف نعمتهاى اخروى است كه در آن تنگى‌[5] نمى‌باشد و نعمت علم آخرت مثالى است از براى آخرت چو[6] هر قدر از آن هرگاه به كسى برسد ديگرى نيز از آن بهره‌مند مى‌تواند شد بدون آنكه از اوّلينْ چيزى كم شود. و از اين راه است كه هركه محبّت به شناختن خداى عزّ وجلّ و شناختن صفات او و[7] به شناختن ملائكه و پيغمبران و به شناختن اسرار زمين و آسمان داشته باشد حسد بر كسى كه اين محبّت را داشته باشد نمى‌دارد و اين وقتى مى‌باشد كه عارف باشد به معناى آنچه گفته شد، از براى آنكه معرفت بر عارفان تنگ نمى‌گردد[8] بلكه يك چيز معلوم هزار هزار عالم مى‌تواند بود و منشأ فرح‌

[1] -s - و.

[2] -s a - و.

[3] -s - نه.

[4] -a s + كه.

[5] - تنگى/a s شكّى.

[6] - چو/a چه.

[7] -s - و.

[8] - نمى‌گردد/a نمى‌گيرد.