و علاجى ديگر آن است كه تأمّل كند در آنچه وارد شده در فضيلت فرو نشانيدن خشم و عفو كردن و حلم و تحمّل نمودن، خداى عزّ وجلّ در قرآن مجيد فرموده:

«خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلِينَ»[1] يعنى فرا گير عفو كردن را و امر كن به معروف و اعراض كن از جاهلان.

و نيز فرموده: «وَ الْكاظِمِينَ الْغَيْظَ وَ الْعافِينَ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ»[2] يعنى جماعت متّقيان آنانند كه باز مى‌دارند خشم خود را با آنكه قدرت بر امضاى آن داشته باشند و عفو مى‌كنند از مردمْ بدى‌اى كه با ايشان كرده باشند[3]. و خداى عزّ وجلّ دوست مى‌دارد احسان كننده‌ها را.

و باز فرموده: «ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ* وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا الَّذِينَ صَبَرُوا وَ ما يُلَقَّاها إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ»[4] يعنى دفع كن بدى را كه با تو كرده‌اند به چيزى كه در نفس الأمر بهتر باشد. و هرگاه اين كار بكنى ميان تو و ميان آن كس كه دشمنى بوده‌[5] هرآينه طريقى مى‌شود كه آن كس دوست و مهربان گردد. و داده نشده است اين خصلت- يعنى در برابرِ بدى نيكى كردن- مگر به جماعت صابران، و داده نشده است اين خصلت‌[6] مگر به‌[7] كسى كه در دين صاحب نصيب عظيمى‌[8] باشد.

و حضرت پيغمبر 6 فرمودند: هيچ جرعه‌اى نمى‌آشامد بنده‌اى كه قدر آن عظيم‌تر باشد از جرعه خشمى كه فرو نشاند آن را از براى طلب رضاى خداى عزّ وجلّ‌[9].

[1] - اعراف: 199.

[2] - آل عمران: 134.

[3] - باشند/m باشد.

[4] - فصّلت: 34- 35.

[5] - بوده/a بود.

[6] -m - خصلت.

[7] -a - به.

[8] - نصيب عظيمى/a نصيبى عظيم.

[9] - المجازات النبويّة: 152. سنن ابن ماجة 2: 1401 ح 4189.