نام کتاب : تبيين و نقد نظريه ماده و صورت در فلسفه اسلامى و مقايسه آن با فيزيك كوانتوم نویسنده : مصطفوى، نفيسه جلد : 1 صفحه : 174
لازم اين سخن، حركات غير لازم در وجود است
كه در چهار مقاله أين، وضع، كميت و كيفيت است كه مستند به جوهر متحرك نيستند.[1]
البته برخى حركات مكانى ناشى از حركت جوهرى است؛ مانند اينكه بوته
گياه رشد مىكند و مكان آن وسيعتر مىشد و اين حركت مكانى مستند به حركت درونى
گياه است. اما در حركتى مانند چرخش زمين به
دور خورشيد، مستلزم استناد به حركت ذاتى كره زمين نيست؛ اما حركت كمى
غير جوهرى يا غير لازم در وجود مانند انبساط فلزات بر اثر حرارت است كه ماده ثانيه
فلز تغيير نوعى و ماهوى نمىيابد و در علم جديد چنين توجيه مىشود كه فاصله ذرات
درونى (مولكول) فلز از يكديگر بيشتر مىشود. (تغيير مكانى در ذرات رخ مىدهد.)
اما حركت كيفى غير لازم در وجود يا حركت كيفى غير جوهرى مانند حرارت
شىء تا قبل از نقطه ذوب و التهاب است. مثلًا اگر فلزى را حرارت دهيم، دماى آن
بالا مىرود. در اين حالت تفاوت يافته، اين تغيير همراه تغيير جوهرى در فلز نبوده
است بهطورىكه ذات فلز تغيير كرده باشد، مگر آنكه آنقدر حرارت را بالا ببريم كه
فلز ملتهب شود و تابش داشته باشد و