مشاهده تحكيم يافته بود، در علوم تجربى نقض مى‌شود.

انتقادات استاد مطهرى‌

استاد مطهرى برهان فصل و وصل را مبتنى بر نظريه خلع و لُبس صور مى‌داند؛ چرا كه در اين برهان ماده صورتى را رها مى‌كند و صورت جديدى را مى‌پذيرد. نظريه خلع و لبس نيز مبتنى بر نظريه تركيب انضمامى ماده و صورت است. زيرا وقتى در نظر مى‌گيريم كه ماده صورت قديم را رها مى‌كند و صورت جديد را مى‌پذيرد، بدان معنا است كه ماده، قابل جدا شدن از هر يك از صورت‌ها است؛ بنابراين تركيب آن با صور تركيب اتحادى نيست، بلكه تركيبى انضمامى است.

الف) تركيب انضمامى‌

حال كه سخن از تركيب انضمامى به ميان آمد بهتر است معناى آن نيز

تذكر داده شود براى تبيين اين تركيب مناسب است تفاوت آن با تركيب اتحادى روشن‌شود.

استاد مطهرى تركيب انضمامى را اين‌گونه روشن و شفاف مى‌سازد:

«دو چيزى كه با يكديگر رابطه وجود دارند و مجموعاً يك وجود واحد را تشكيل مى‌دهند به دو نحو قابل فرض است؛ يكى اين‌كه احدى المتحدين متحصل الذات و مستغنى از ديگرى مى‌باشد به‌طورى كه تغيير و تبديل ديگرى مستلزم تغيير و تبديل او نيست كه اين را مى‌گوييم تركيب انضمامى مانند تركيب جوهر و