نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 996
منّيه
(مثل
سريّه) مرگ. اصل ماده به معنى اندازهگيرى است مرگ را «منّيه» گويند كه
اندازهگيرى شده است، جمع آن منايا است بيست مورد از آن در «نهج» آمده است، در
مقام موعظه فرموده: «فكان قد علقتكم مخالب المنّية و
انقطعت عنكم علائق الامنّية» خ 116 85 گوئى كه چنگالهاى مرگ بر شما چسبيده
و روابط آرزوها قطع شده است و نيز فرمايد: «المنّية و
لا الدنّية و التقّلل و لا التوّسل. من لم يعط قاعدا لم يعط قائما، الدهر يومان
يوم لك و يوم عليك» حكمت 396 يعنى مرگ را اختيار كردن نه خوارى و ذلّت را،
با مال اندك ساختن نه توسّل به اين و آن، هر كس به آسانى چيزى داده نشود به دشوارى
داده نمىشود (كار دست خداست) روزگار دو روز است روزى براى تو و روزى بر عليه تو...
و نيز فرمايد: «انّما المرء فى الدنيا غرض تنتضل فيه
المنايا و نهب تبادره المصائب» حكمت 191 انسان در دنيا هدفى است كه تيرهاى
مرگ به او مىرسد و در او ثابت مىماند و انسان غارت شدهاى است كه مصائب پى در پى
به او فرود مىآيد
منى
(مثل
رضا) محل مشهور در مكّه معظمه و جايگاه قربانى و بيتوته و عبادت است و آن فقط
يكبار در «نهج» ديده مىشود، به فرمانداران درباره وقت نماز نوشته: «و صلّوا بهم المغرب حين يفطر الصائم و يدفع الحاج الى منى» نامه
52 426، نماز مغرب را براى مردم بخوانيد، موقعى آدم روزهدار افطار مىكند، و حاجى
از عرفه به منى كوچ مىنمايد
مهج
يكى از
معانى مهجه (مثل شبهه) روح است كه فقط يك بار در «نهج» آمده است چنانكه در آمدن
آخرت فرموده: «و ينفخ فى الصور فتزهق كل مهجة و تبكم
كلّ لهجة» خ 195 310، به صور دميده مىشود، هر روح از بدن مىرود و هر منطق
از كار مىافتد
مهد
آماده
كردن:
«مهد
الفراش: بسطه و وطّاه»
و نيز به
معنى آماده شده آيد، مهاد: آماده شده. تمهيد: آماده كردن، مواردى از آن در «نهج»
آمده است «مهّد ارضه» خ 91 به معنى زمين را
آماده براى زندگى كرد.
درباره
مرگ فرمود: «و امهدوا له قبل حلوله و اعدّوا له قبل
نزوله» خ 190 281
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 996