زنان خواهد بود و با امير بودن كودكان و تدبير خواجگان. چهارم: درباره عائشه آنگاه كه در بصره گرفتار شده، فرمود: «و امّا فلانة فادركها رأى النساء و ضغن غلافى صدرها كمرجل القين» خ 156 218، امّا عائشه رأى و انديشه زنان او را دريافت، و كينه‌ايكه نسبت به من در سينه‌اش مانند ديگ آهنگر مى‌جوشيد پنجم: در نامه 14 373 فرموده: «فانهنّ ضعيفات القوى و الانفس و العقول» غير از اين پنج موضع چيزيكه مورد شبهه باشد در «نهج» يافته نيست، ابن ابى الحديد در شرح قسمت اوّل (نواقص العقول) مى‌گويد: اين فصل همه‌اش اشاره به عائشه است و اصحاب ما (معتزله) اتفاق دارند كه عائشه در قيامش بر امام 7 راه خطا رفت... ابن ميثم مى‌نويسد: چون واقعه جمل پيش آيد و آنهمه انسانها با عمل به رأى باطل يك زن كشته شدند، حضرت خواست به وجوه نقصان زنان اشاره كند.

محمد عبده مى‌نويسد: خداوند زنان را آفريده و ثقل حمل و تربيت اولاد را تا سنّ معيّن بر عهده آنها گذاشته است، گوئى كه آنها مخصوص تدبير منزل و ملازمت آن هستند و آن يك دائره محدودى است و شوهران در منزل قيّم آنها هستند، لذا خداوند به همان اندازه كه احتياج دارند براى آنها عقل آفريده است، شرع نيز مطابق فطرت آمده است پس زنان نه در عبادت لاحق مردان هستند و نه در شهادت و نه در ميراث.

نگارنده گويد: روح كلام امام صلوات الله عليه در كلمه «ناقصات العقول» است، اين مطلب بر كسى پوشيده نيست كه از نظر خلقت، عقل مردان از زنان زيادتر است و عاطفه زنان از مردان بيشتر مى‌باشد، اين جريان زنان را از لحاظ اداره امور عالم از مردان عقب گذاشته است، لذا در مقابل هزاران مرد فقط يك زن بلكه كمتر به حكومت رسيده‌اند.

اين كه شهادت دو نفر زن در جاى شهادت يك مرد است و قرآن مى‌فرمايد: «فرجل و امرأتان» اين نيز در اثر كثرت عاطفه زن و تعقّل مرد است، پس‌