ضحاك بن مزاحم (متوفاى 106) مى‌گويد: «انزل صومه في القرآن». برخى ديگر نيز آن را پذيرفته‌اند[1]. البته اين احتمال با آيه‌ «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ»[2] در سوره بقره ممكن است سازگار باشد، اما با آيات سوره دخان و قدر سازگار نمى‌سازد.

نظر چهارم: بيشتر آيات قرآن در ماه مبارك رمضان نازل شده است كه برخى علما مانند سيد قطب آن را به صورت احتمال آورده‌اند[3]، ولى هيچ نشانه‌اى براى اثبات اين نظر در دست نيست. به علاوه اين نظر مخصوص آيه سوره بقره است و شامل دو سوره قدر و دخان كه مى‌گويد ما قرآن را در شب قدر نازل كرديم، نمى‌شود.

بنابراين سه نظر اخير قابل پذيرش نيستند. عمده نظر اول و نظر پنجم است.

نظر پنجم: گروهى معتقدند كه قرآن دو نزول داشته است: دفعى و تدريجى. در شب قدر همه قرآن يكجا بر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله نازل شده، سپس در طول مدت نبوّت دوباره به تدريج نازل گرديده است. اين نظر شايد مشهورترين نظر نزد اهل حديث باشد و منشأ آن رواياتى است كه اين تفصيل در آن‌ها آمده است. برخى به ظاهر روايات اخذ كرده و برخى با تأويل، آن را پذيرفته‌اند. جلال الدين سيوطى مى‌گويد:

«صحيح‌ترين و مشهورترين اقوال همين قول است و روايات بسيار بر آن دلالت دارد». از ابن عباس روايت كرده‌اند: «انزل القرآن ليلة القدر جملة واحدة الى السماء الدنيا و وضع في بيت العزّة ثم انزل نجوما على النبي صلّى اللّه عليه و آله في عشرين سنة»[4].

طبق روايات اهل سنت قرآن يكجا از عرش بر آسمان اول (پايين‌ترين آسمان‌ها) نازل گرديد، آن‌گاه در جايگاهى به نام «بيت العزّة» به وديعت نهاده شد، ولى در روايات شيعه آمده است كه قرآن از عرش بر آسمان چهارم فرودآمد و در «بيت معمور» نهاده شد. صدوق آن را جزء عقايد اماميه دانسته است: «نزل القرآن في شهر رمضان في ليلة القدر جملة واحدة الى البيت المعمور فى السماء الرابعة ثم‌

[1] تفسير طبرسى؛ ج 1، ص 276. الكشاف؛ ج 1، ص 227. الدر المنثور؛ ج 1، ص 190. تفسير كبير رازى، ج 5، ص 80.

[2] بقره 2: 185.

[3] سيد قطب؛ في ظلال القرآن؛ ج 2، ص 79.

[4] الاتقان؛ ج 1، ص 117- 116.