نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 439
درون خود را پاكيزه نمايد». و
هدف بعثت را همين «تزكيه» خوانده: «يَتْلُوا
عَلَيْهِمْ آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ»[1]. پيامبرى كه نشانهها و آيات الهى را بر مردم بر مىشمرد و تلاوت مىكند،
شريعت و احكام الهى را به آنان مىآموزد. به آنان بينش مىدهد و آنان را پاكيزه
مىگرداند.
انسان
در درون خود احساس مىكند كه بر فراز هستى، نيروى برترى هست كه تمامى هستىها را
فرا گرفته و خود را ذرّهاى كوچك مىبيند كه بر روى امواج متلاطم هستى شناور است،
آن نيروى برتر و قدرتمند است كه او و ديگر ذرّات هستى را نگاه داشته، به علاوه
همين عجز و ناتوانى او را به سوى كمال و توانايى مطلق رانده، توجّه درونى او را به
سوى كمال مطلق معطوف داشته است. ازاينرو از درون خود مىكوشد تا اين ميل و رغبت و
عشق به كمال مطلق را در صورت كلمات و الفاظ (ادعيه و اذكار) ابراز دارد، همين است
كه عبارات سرشار از محبّت و سپاس، از درون او مىجوشد و سيلآسا سرازير مىگردد و
اگر قصورى در خود احساس كرده درخواست گذشت و آمرزش مىنمايد. اين چيزى است كه
انسان از روزى كه خود را شناخته با آن خو گرفته و همواره سرشت وجود او با آن همراز
بوده است.
عبادتها
و نيايشها- به شكلهاى گوناگون- صورتهاى تجسّديافته ابراز عواطف درونى او است كه
برملا مىسازد. هر دين و آيينى به شكلى، قسمتى از نمايشهاى نيايش جوشان انسانى را
سرلوحه عملى خود قرار داده است.
در
آيينهاى كهن هندوئى و زرتشتى نمونههايى ازاينگونه نمايشهاى عبادى- نيايشى وجود
داشته است، گونههايى نيز از نيايش ميان جهودان و ترسايان رواج داشته و دارد. امّا
به نظر مىرسد كه شكلهاى موسوم آميخته با بسيارى از خرافات و بدعتهاى ناروا
گرديده است.
اينگونه
ناهنجارىها در تعليمات دينى كمكم وسعت يافت و حجيمتر گرديد تا آغاز قرن هفتم
ميلاد كه پيامبر اسلام شريعتى پاك و منزّه بر بشريّت آن روز عرضه داشت. در اين
آيين عبادات و ادعيه و اذكار حاكى از توحيدى ناب و معنويّتى پاك