مقاصد هر سوره در قرآن را تبيين كرده‌اند؛ از جمله فيروزآبادى (متوفاى 817) كتابى به نام «بصائر ذوي التمييز في لطائف الكتاب العزيز» تأليف نموده، كه مجلس اعلاى شئون اسلامى در قاهره با تحقيقى كه استاد «محمد على نجّار» بر آن انجام داده آن را به چاپ رسانيد.

در آغاز قرن اخير شيخ محمد عبده صاحب تفسير المنار، همين نظريه را دنبال و مسأله «الوحدة الموضوعيّة للسورة» را مطرح كرده و اصرار دارد كه فهم هدف هر سوره كمك شايانى است به مفسر تا به طور دقيق به مقاصد سوره پى ببرد و به معانى آيه آيه‌هاى هر سوره نزديك شود. شاگرد وى سيد رشيد رضا در تفسير المنار، اين نظر استاد را بخوبى توضيح داده است. ديگر مفسران عصر حاضر از همين روش الهام گرفته‌اند؛ مانند استاد مصطفى مراغى. استاد محمود شلتوت تفسيرى دارد كه 10 جزء قرآن را فرا گرفته و همّت گماشته تا اهداف هر سوره و اغراض و مقاصد آن‌ها را بيان نمايد.

استاد شحاته مى‌گويد: مرحوم استاد سيد قطب در اين راستا سعى فراوان مبذول داشته و نظرى نافذ در اين راه به خرج داده كه احاطه كامل خود را در فهم اهداف سوره‌ها نشان داده است؛ و نيز استاد ديگرش دكتر محمد عبد اللّه درّاز در دانشگاه پيش از تفسير هر سوره در اين باره تأكيد داشته و اين ذهنيّت را كه قرآن مجموعه‌اى از گفته‌ها و انديشه‌هاى پراكنده است، به شدّت ردّ مى‌نمود و مى‌گفت:

با دقتى كه دانشمندان اسلامى امروزه انجام داده‌اند، بخوبى روشن گرديده كه هر سوره داراى تنظيم خاص و از نظم و ترتيب ويژه‌اى برخوردار است، كه با يك مقدمه شيوا شروع مى‌گردد، سپس به مقاصد عاليه خود مى‌پردازد و با يك جمع‌بندى كوتاه خاتمه مى‌يابد[1].

لذا استاد محمد عبد اللّه درّاز مى‌گويد: «از همين‌جا نتيجه مى‌گيريم كه قرآن با آنكه به مقتضاى مناسبت‌هاى خاص و در زمان‌هاى متفاوت نازل گرديده، در عين حال وحدت منطقى و ادبى خود را حفظ كرده و اين بزرگ‌ترين شاهد بر اعجاز قرآن است»[2].

[1] شحاته؛ أهداف كلّ سورة؛ ص 5- 4.

[2] استاد درّاز؛ المدخل إنى دراسة القرآن الكريم؛ مقدمه( همان ص 6- 5).