متناسب با معناى مراد خود مى‌داند آزادانه انتخاب و به كار مى‌برد، ولى آن گيرايى و جذبه شعرى را ندارد. سجع گرچه احيانا به ظاهر زيبا است و يك‌گونه هنرنمايى سخن‌ورى به شمار مى‌رود، ولى تكلّف و دشوارى و احيانا به كار بردن كلمات نامناسب، از زيبايى آن مى‌كاهد.

قرآن ميان اين سه نوع كلام جمع كرده؛ داراى محاسن هريك و فاقد معايب آن‌ها مى‌باشد. اين از شگفتى‌هاى سبك قرآنى است. جذّابيّت شعر، همراه با آزادى كامل نثر و زيبايى سجع بدون تكلّف را دارا مى‌باشد. اين ويژگى عجيب براى سخن‌دانان و سخن‌سنجان عرب از همان آغاز آشكار بوده و همواره براى علماى أدب مشهود بوده است.

بسيارى از بزرگان علم و ادب، برجسته‌ترين جنبه اعجاز قرآن را در همين جهت ياد كرده‌اند؛ از جمله، شيخ عبد القاهر جرجانى، سكّاكى و راغب اصفهانى، كه در جاى خود آورده‌ايم. پيش از اين نيز سخنان بزرگان عرب را يادآور شديم، از جمله سخن وليد كه گفته بود: «إنّ له لحلاوة، و إنّ عليه لطلاوة ... و إنّه يعلو و ما يعلى».

3. متأخّرين افزوده‌اند كه اين نظم و شيوه سبك چنان صورت گرفته كه نغمه آفرين و داراى آواى جان‌بخش و روح‌افزا است. هماهنگى حروف هر كلمه نسبت به حروف كلمات هم‌رديف آن، چنان هم‌ساز و دمسازند كه از آهنگ‌هاى وزين و نواهاى متين و افسون‌گر حكايت دارد. تمامى انواع جذبه‌هاى شعرى در اين نثر مسجّع جلوه‌گر است.

جمله‌بندى‌هاى كوتاه و بلند قرآن به گونه‌اى تنظيم يافته كه با ألحان و نغمه‌هاى صوتى همگون مى‌باشد و تا قارى و تلاوت‌كننده قرآن با آهنگ‌هاى والاى صوتى آشنايى نداشته باشد نمى‌تواند آن‌گونه كه جمله‌بندى‌هاى قرآن شكل يافته، تلاوت نمايد. اين حقيقتى است كه از روز نخست، پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله بدان تصريح فرموده و ائمه هدى عليهم السّلام بر آن تأكيد داشته و امروزه به خوبى به آن پى برده‌اند. (تفصيل آن در «التمهيد» ج 5 بيان شده است) 4. مهم‌تر از همه، قرآن شامل معارف عاليه و تعاليم حكيمانه‌اى است كه تا آن روز، در توان بشريّت نبوده كه بدان دست يابد و كسى را ياراى چنين انديشه‌هاى‌