نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 232
نيز در اين مورد از وى تبعيت كردهاند
و هيچكس در جمعآورى قرائتهاى اين هفت نفر، پيش از وى اين كار را نكرده است»[1].
ابو
محمد مكى بن ابى طالب نيز در همين زمينه مىگويد: «كليه اين قرائتهاى هفتگانه
جزئى از «احرف سبعة» است كه قرآن بر آن مبنا نازل شده است. اما غلط و اشتباه بزرگى
است كه كسى تصور كند كه قرائت هريك از اين قرّاء سبعة يكى از احرف سبعة است، زيرا
نتيجه اين اعتقاد اين است كه هر قرائتى را كه قرّاء سبعة بدان تمسك نكرده باشند،
متروك و مطرود باشد».
وى
اضافه مىكند كه ائمه در كتابهاى خود بيش از هفتاد تن كسانى را ياد كردهاند كه
داراى مقامى بالاتر و شأنى عظيمتر از اين هفت تن بودهاند. علاوه بر آن كه گروهى
از دانشمندان از ذكر برخى از اين قرّاء سبعة در كتابهاى قرائت خود، خوددارى كرده
و آنان را كنار گذاردهاند. في المثل ابو حاتم و دانشمندان ديگر، حمزه و كسائى و
ابن عامر را در كتاب خود ذكر نكرده و در حدود بيست تن از ائمه قرّاء را كه برتر از
قرّاء سبعة بودهاند، ذكر نمودهاند. همچنين طبرى در كتاب قرائات خود علاوه بر
قرّاء سبعة، از 15 تن ديگر نام مىبرد. ابو عبيد و اسماعيل قاضى نيز به همين نحو
عمل كردهاند.
او
مىگويد: «بنابراين، چگونه روا باشد كه كسى گمان كند قرائتهاى اين هفت تن از
متأخرين همان «أحرف سبعة» است؟ اين اشتباهى بزرگ است. آيا اين ادعا بر نصّى از
پيامبر صلّى اللّه عليه و آله مبتنى است يا مبناى ديگرى دارد؟! و چگونه قابل قبول
است كه كسائى در ايام مأمون همين ديروز به قرّاء سبعة ملحق شود، در حالى كه هفتمين
نفر از قرّاء سبعة يعقوب حضرمى بوده است و ابن مجاهد، در حوالى سال سيصد، كسائى را
به جاى يعقوب تعيين كرد!». وى سخن در اين زمينه را به درازا كشانده كه به همين
اندازه اكتفاء مىشود[2].
حافظ
ابن الجزرى مىگويد: «از بعضى كه دانشى ندارند شنيدهام كه قرائتهاى صحيح
همانهاست كه از قرّاء سبعة است. بلكه بسيارى از جهّال و نادانان بر آنند كه
[1] جمال القرّاء، ص 111، و نيز رجوع شود به: المرشد
الوجيز، ص 160.