نام کتاب : علوم قرآنى نویسنده : معرفت، محمد هادى جلد : 1 صفحه : 222
شايد در آن مجلس درباره
قرائتهاى غير متعارف ابن مسعود بحث مىشده و امام عليه السّلام به آنان تذكر داده
كه اين قرائتها جايز نيست و قرائت صحيح، همان قرائت عامّه مسلمانان است و كسى كه
از اين روش متداول عامه تخطّى كند گمراه است، زيرا چنين كسى از روش مسلمانان كه
نسلا بعد نسل از پيامبر فرا گرفتهاند، عدول و تخطى كرده است. و اگر ابن مسعود
قرآن را بر خلاف روش مسلمانان قرائت مىكرده است (به فرض صحت نسبت) گمراه است،
زيرا طريق ميانه، طريقى است كه جامعه مسلمانان در آن مشى مىكنند و كسى كه از اين
راه ميانه گام برون نهد، هركس كه باشد گمراه خواهد بود.
اما
اين گفته امام كه ما قرآن را بر طبق قرائت ابىّ مىخوانيم، اشاره است به دوران يكسان
شدن مصحفها در عهد عثمان كه ابىّ بن كعب قرآن را املاء مىكرد؛ و گروهى آن را بر
وفق املاء او مىنوشتند و هرگاه در مورد نص اصلى اختلاف داشتند، براى رفع اختلاف
به وى مراجعه مىكردند و مصحف موجود كه مورد قبول عامّه مسلمانان است، بر طبق
املاء ابىّ بن كعب است و قرائت منطبق بر قرائت ابىّ بن كعب، كنايه از التزام به
چيزى است كه هماكنون عامه مسلمانان بر آنند.
7.
صدوق از امام جعفر بن محمد الصادق و او از پدران خود عليهم السّلام روايت كرده است
كه رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «قرآن را با همان كيفيت عربى آن
بياموزيد و از نبر در قرآن (يعنى مبالغه در اظهار همزه) بپرهيزيد»[1].
امام
صادق عليه السّلام فرمود: «اظهار همزه بهمنزله اضافه كردن بر قرآن است، مگر
همزههاى اصلى، مانند: «الخبأ» در آيه «أَلَّا يَسْجُدُوا
لِلَّهِ الَّذِي يُخْرِجُ الْخَبْءَ»[2] و
يا «لَكُمْ فِيها دِفْءٌ»[3] و
نيز «فَادَّارَأْتُمْ»[4].
در
برخى نسخهها كلمه «النبر» به زاى يعنى «النبز» نوشته شده كه اشتباه است و
همانطور كه قبلا از نهايه ابن اثير نقل شد، صحيح آن «نبر» است و كسائى به «نبر»
[1] قال رسول اللّه:« تعلّموا القرآن بعربيّته و إيّاكم
و النبر فيه، يعني الهمز».( صدوق، معانى الأخبار، چاپ نجف، ص 327).