على عليه السّلام كه در كنار پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نشسته بود، گفت: «هركس قرآن را بدان گونه كه مى‌داند و آموخته است قرائت كند، همه آن‌ها خوب و پسنديده است»[1].

در حديث عبد اللّه آمده كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به على عليه السّلام اشاره كرد و على عليه السّلام گفت:

«پيامبر صلّى اللّه عليه و آله به شما دستور مى‌دهد كه هريك از شما به گونه‌اى كه مى‌داند بخواند. از آن پس هريك از ما به گونه‌اى قرائت مى‌كرد كه ديگرى آن را به آن‌گونه قرائت نمى‌كرد». حاكم نيشابورى گويد: «سند اين حديث صحيح است»[2].

11. از ابن مسعود و او از پيامبر صلّى اللّه عليه و آله روايت كرده كه فرمود: «كتاب نخست از باب واحد و بر حرف واحد نازل شد[3]، و قرآن، از هفت باب و بر هفت حرف: زجر و أمر و حلال و حرام و محكم و متشابه و امثال ... نازل شده است»[4].

12. از ابو قلابه نقل شده كه پيامبر صلّى اللّه عليه و آله فرمود: «قرآن بر هفت حرف: امر و زجر و ترغيب و ترهيب و جدل و قصص و مثل، نازل شده است»[5].

اين بود معظم احاديث اهل سنّت در اين زمينه كه برخى مدعى تواتر آن‌ها شده‌اند[6]. امّا مدلول و مضمون اين احاديث مختلف است و با اصطلاح تواتر كه وحدت مضمون در تمامى آن‌ها شرط است، سازش ندارد. ازاين‌رو اين احاديث به چهار دسته تقسيم مى‌شوند:

اول: احاديثى كه مفهوم آن‌ها اختلاف لهجه در تعبير و اداى كلمات را مى‌رساند و آن‌ها عبارتند از: احاديث شماره 1 و 2 و 3 و 4 و 5 و 6 و 10.

دوّم: احاديثى كه جواز تبديل كلمات مترادف به يكديگر را مى‌رساند؛ مانند حديث شماره 4 و 7.

سوّم: احاديثى كه به اختلاف معانى آيات مربوط است و مضمون آن‌ها مبين آن است كه هر آيه‌اى تاب تحمل معانى مختلفى دارد كه بعضى از آن‌ها معانى ظاهر و

[1] همان، ص 10.

[2] المستدرك، ج 2، ص 223، 224.

[3] مقصود از كتاب نخست كتاب‌هاى نازل‌شده بر انبياى گذشته است چنانچه در حديث ديگر آمده:« إنّ الكتب كانت تنزل من السماء من باب واحد ...». ر. ك: كنز العمال، ج 1، ص 553.

[4] تفسير طبرى، ج 1، ص 23. متّقى هندى، كنز العمال، ج 1، ص 549.

[5] تفسير طبرى، ج 1، ص 24.

[6] ر. ك: ابن الجزرى، النشر في القراءات العشر، ج 1، ص 21.