مخصوص و خط معينى براى كتابت قرآن معين نشده است. آنچه معين شده است قرائت صحيح است و وسيله قرائت به هر نحوى مى‌تواند باشد. زيرا خط به‌منزله علامت و نشانه و رسمى است كه معرّف كلمه است و هر علامت و رسمى كه بتواند اين منظور را ادا كند، به كار بردن آن بلامانع است.

خلاصه هركس مدعى است كه براى كتابت قرآن بايد رسم‌الخط معيّنى را به كار برد، ناگزير از اقامه دليل است؛ و اين دليل كجاست؟» مطلبى كه در بالا نقل شد، خلاصه‌اى است از گفته قاضى ابو بكر باقلانى كه شيخ عبد العظيم زرقانى آن را در مناهل العرفان آورده است. زرقانى پس از نقل خلاصه گفته باقلانى، به گفته‌هاى او جواب داده است. اما سستى جواب‌هاى او در مقابل تحقيق محكم و استوار باقلانى بخوبى آشكار است‌[1]. از اين روست كه دكتر صبحى صالح در دنباله گفته باقلانى مى‌گويد:

«عقيده قاضى ابو بكر در اين زمينه، قابل قبول است. او دلايلى محكم و نظرى دورانديش دارد. عواطف و احساسات خود را درباره بزرگ‌داشت پيشينيان، بر دليل و برهان، مقدم نشمرده و ميان آن دو خلط نكرده است. آنان كه رسم‌الخط قرآن را توقيفى و هميشگى مى‌دانند، گرفتار احساسات خود هستند. و عواطف و مذاق شخصى خود را در اين امر دخالت داده‌اند. در حالى كه عواطف و ذوق‌هاى شخصى نسبى است، و نبايد آن‌ها را در امور دينى دخالت داد؛ چه حقايق شرعى از ذوق و عاطفه استنباط نمى‌شود»[2].

اينك در جدول زير، رسم الخط كلمات به شكل قديم با رسم‌الخط معاصر مقايسه مى‌شود. در اين جدول كلماتى مانند «الرحمن» و «العلمين» و «الصراط» كه الف آن‌ها حذف شده و تعداد آن‌ها در مصحف عثمانى زياد است، آورده نشده است. بايد توجه داشت كه حذف الف از اين كلمات بر وفق خط كهن كوفى است كه از خط سريانى بازگرفته شده. همچنين كلماتى كه در آن‌ها به جاى الف، واو و يا نوشته شده است مانند «صلاة» و «زكات» و «تورية» به علت كثرت و تكرار زياد

[1] ر. ك: مناهل العرفان؛ ج 1، ص 378- 373.

[2] مباحث في علوم القرآن، ص 279.